Avstraliya dollari
| dollar Avstraliya dollari | |
|---|---|
 | |
| ISO 4217: | AUD |
| Davlat nomi: | Avstraliya |
| Simvol: | $ • A$ |
Avstraliya dollari (belgisi: $; kod: AUD) — Avstraliya Hamdoʻstligining valyutasi, jumladan Rojdestvo orollari, Kokos va Norfolk orollari, shuningdek, Tinch okeanining mustaqil davlatlari Kiribati, Nauru va Tuvaluda amal qiladi. 100 sentga bo'lingan. Odatda dollar belgisi ($) bilan qisqartiriladi, ammo boshqa belgilar ham mavjud: A$, $A, AU$ va $AU.
Avstraliya dollari dunyodagi oltinchi eng ko'p sotiladigan valyutadir (AQSh dollari, yevro, iyena, funt sterling va Shveysariya frankidan keyin), jahon valyuta operatsiyalarining 5% ni tashkil qiladi. Valyuta savdogarlari orasida mashhurlik Avstraliyadagi yuqori foiz stavkasi, valyuta bozorining davlat aralashuvidan nisbiy erkinligi, Avstraliya iqtisodiyoti va siyosiy tizimining umumiy barqarorligi bilan bog'liq.
Banknotlarni ishlab chiqarish uchun 1988-yildan beri qog'oz emas, balki maxsus yupqa plastmassa ishlatila boshlandi.
Tarixi
| ]O'nlik pul birligi bo'lgan Avstraliya dollari 1966-yil 14-fevralda muomalaga kiritildi va 1 Avstraliya funti = 2 Avstraliya dollari nisbatida Avstraliya funtini (20 shilling yoki 240 pensga bo'lingan) almashtirdi.
Yangi milliy valyutani joriy etish 1960-yilda Avstraliya zaxira banki tomonidan boshlangan. Uzoq vaqt davomida mamlakatda tayyorgarlik ishlari olib borildi, yangi banknot maketlari ishlab chiqildi. Shu vaqt ichida valyuta nomi bo‘yicha mingdan ortiq takliflar bildirildi. 1965-yilda Avstraliya Bosh vaziri Robert Menzies "qirollik" nomini taklif qildi. Biroq, u aholi orasida qo'llab-quvvatlanmadi, shuning uchun valyuta dollar nomini oldi. Savdo jargonida Avstraliya dollari Aussie deb ataladi.
Tangalar
| ]1966-yilda 1, 2, 5, 10, 20 va 50 sentlik tangalar muomalaga kiritildi. Bir dollarlik tanga 1984-yilda, ikki dollarlik tanga 1988-yilda chiqarilgan. 1 va 2 sentlik tangalar 1991-yilda, 1 dollarlik kupyura 1984-yilda va 2 dollarlik kupyura 1988-yilda muomaladan chiqarilgan. Naqd pul hisob-kitoblari yaxlitlashning standart qoidalariga muvofiq miqdorni 5 sentning eng yaqin ko'pligiga yaxlitlash orqali amalga oshiriladi.
Tangalar koʻrinishidagi barcha avstraliyalik tangalarning old tomonida Yelizaveta II tasviri bor va Avstraliya Qirollik zarbxonasi tomonidan chiqarilgan (inglizcha: Royal Australian Mint).
Avstraliya muntazam ravishda 50 sentlik esdalik tangalarni chiqaradi. Birinchisi 1970-yilda Jeyms Kukning Avstraliya qit'asining sharqiy qirg'oqlarini o'rganishi xotirasiga bag'ishlab chiqarilgan. Buning ortidan 1977-yilda Yelizaveta II ning kumush yubileyiga bag'ishlangan tanga, 1981-yilda shahzoda Charlz va Diananing to'yi sharafiga tanga, 1982-yilda Brisbendagi Hamdo'stlik o'yinlari sharafiga tanga va hokazo. Shuningdek, 20 sent va 1 dollar nominalidagi tangalarning maxsus chiqarilishi ham bo‘lib o‘tdi.
| Avstraliya tangalari [1] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rasm | Denominatsiya | Texnik spetsifikatsiyalar | Tavsif | sana </br> birinchi tangalar | |||||
| Diametri | Qalinligi | Og'irligi | Murakkab | Kenarlari | Old yuzi | Teskari | |||
 </img> </img> | 1¢ </br> (muomaladan tashqarida) | 17,53 mm | >1,4 mm | 2,59 g | 97% mis </br> 2,5% sink </br> 0,5% qalay | silliq | Qirolicha </br> Yelizaveta II | tukli akrobat | 1966 yil |
| 2¢ </br> (muomaladan tashqarida) | 21,59 mm | <1,9 mm | 5,18 g | silliq | jingalak kaltakesak | ||||
61x61px</img> </img> | 5¢ | 19,41 mm | <1,3 mm | 2,83 g | Melchior </br> 75% mis </br> 25% nikel | qirrali | Qirolicha </br> Yelizaveta II | Echidna | 1966 yil |
| 120x120px</img> | 10¢ | 23,60 mm | <2 mm | 5,60 g | Kattaroq lirebird | ||||
| 120x120px</img> | 20¢ | 28,52 mm | <2,5 mm | 11,30 g | Platypus | ||||
| 120x120px</img> | 50¢ | Dodekagon </br> eng qisqasi: </br> 31,51 mm </br> eng uzuni: </br> 32,00 mm | 3 mm | 15,55 g | tekis | Avstraliya gerbi | 1966 yil | ||
| 120x120px</img> | $1 | 25,00 mm | <3 mm | 9,00 g | 92% mis </br> 6% alyuminiy </br> 2% nikel | qirrali </br> qismlar | Qirolicha </br> Yelizaveta II | beshta kenguru | 1984 yil |
| 120x120px</img> | $2 | 20,50 mm | <3,2 mm | 6,60 g | avstraliyalik aborigen | 1988 yil | |||
Banknotalar
| ]Birinchi Avstraliya dollari qog'oz pullari 1966-yilda chiqarilgan. $1, $2, $10 va $20 nominaldagi banknotalar avvalgi avstraliyalik funtlarning ekvivalenti edi. Besh dollarlik banknot 1967-yilda, aholi o'nlik pul tizimi bilan tanishganidan keyin chiqarilgan.
1 dollarlik kupyura 1984-yilda tangaga, 2 dollarlik kupyura esa 1988-yilda almashtirilgan. 50 dollarlik kupyura 1973-yilda, 100 dollarlik kupyura 1984-yilda muomalaga kiritilgan. Avstraliyaning barcha banknotalari bir xil balandlikda, ammo uzunligi har xil.
1988-yilda birinchi plastik banknot chiqarildi (u Avstraliyaning Yevropa aholi punktining ikki yuz yilligiga bag'ishlangan). Hozirda barcha banknotalar maxsus plastmassadan tayyorlangan.
2014-yilda Avstraliya zaxira banki yangi avlod banknotlari chiqarilishini e'lon qildi. Yangi avlod banknotlari qo‘shimcha himoya vositalariga ega bo‘ladi, shuningdek, ko‘zi ojiz va zaif ko‘rish qobiliyatiga ega bo‘lgan shaxslar uchun relef naqshlari ham bo‘ladi. 2020-yil oxiriga kelib barcha yangi banknotalar muomalaga kiritildi. Eski namunadagi banknotalar eskirganligi sababli muomaladan chiqariladi.
| Avstraliya banknotalari [2] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rasm | Denominatsiya | O'lchamlari </br> (mm) | Asosiy rang | Tavsif | sana | ||||
| Old yuzi | Teskari | Old yuzi | Teskari | shaffoflik oynasi | muomalaga chiqarish | ||||
| 130x130px</img> | 130x130px</img> | Asl 5 dollar | 130×65 | Och pushti | Yelizaveta II | Zamonaviy va eski Avstraliya parlamenti binosi | Evkalipt guli | 1992-yil 7-iyul | |
| 130x130px</img> | 130x130px</img> | Rangi o'zgargan holda $5 | binafsha / pushti | Markazda Yelizaveta II portreti; chap tomonda - evkaliptning novdasi (lotincha: Eucalyptus haemastoma); o'ng tomonda evkalipt guli tasvirlangan vinyetka. | Markazda - Avstraliya parlamentining zamonaviy binosi va eski bino tasvirlari; chap tomonda yangi parlament binosi uchun landshaft loyihasi; o'ng tomonda yangi parlament binosining me'moriy xususiyatlarini aks ettiruvchi geometrik figuralar. | 1995-yil 24-aprel | |||
| 130x130px</img> | 130x130px</img> | $5 | Markazda ser Genri Parkesning portreti; chap tomonda Tenterfilddagi san'at maktabi tasviri, u yerda Genri Parkes milliy parlament va federativ Avstraliya zarurligi to'g'risida nutq so'zlagan; ushbu nutqdan parcha, uning imzosi, shuningdek, davlat gerblarining tasvirlari; o'ng tomonda - avstraliyalik rassom Tom Robertsning "Avstraliya Hamdo'stligining birinchi parlamentining ochilishi" rasmidan sahna, Sidney bog'laridan birida joylashgan Federatsiya pavilonining tasviri, shuningdek Qirollik ko'rgazma markazi Melburnda . | Markazda Ketrin Xelen Spensning portreti, Spens tomonidan imzolangan , Avstraliya milliy madhiyasi so'zlari bilan mikroprinted; chap tomonda - davlat bolalar bo'limi binosi, Janubiy xoch; o'ng tomonda - federatsiya yaratish uchun kurashgan beshta tarixiy shaxsning qisqartirilgan portretlari, quyosh nurlari tasviri, akatsiya novdasi. | Barg shaklidagi oyna | 2001-yil 1-yanvar | |||
| 137x137px</img> | 137x137px</img> | 10 dollar | 137×65 | Moviy | Markazda - Banjo Patersonning portreti, Patersonning "Qorli daryodan kelgan bola" she'ridan parcha (mikroprint); chap tomonda - chavandozli ot (Patersonning "Qorli daryodan kelgan bola" she'ri bilan parallel ravishda chizilgan), shamol tegirmoni bilan vinyetka; o'ng tomonda qo'pol otlar yugurib, " Valtsing Matilda " yozuvi ("Avstraliyaning norasmiy madhiyasi" deb nomlangan avstraliyalik xalq qo'shig'i va so'zlari Paterson tomonidan yozilgan). | Markazda - Meri Gilmorning portreti, uning chap tomonida - Uilyam Dobell tomonidan yozilgan keksa Gilmorning portreti, "Dushman hech qachon bizning hosilimizni yig'maydi" she'ridan parchalar (mikroprinter); chap tomonda - jun ko'targan ho'kizlar, shuningdek, qishloq ayoli va qishloq tasviri; o'ng tomonda Meri Gilmurning imzosi. | Shamol tegirmoni | 1993-yil 1-noyabr | |
| 144x144px</img> | 144x144px</img> | 20 dollar | 144×65 | Qizil | Markazda Meri Reybining portreti; chap tomonda Reybiga tegishli " Merkuriy " shxonasi, kompas tasviri tushirilgan vinyetka; o'ng tomonda Sidneydagi Jorj ko'chasidagi uy Rabyga tegishli, uning imzosi. | Markazda Джона Флинна[en] portreti ; chap tomonda - Flinn uchgan " G'alaba " tez yordam samolyoti, pedal generatori, tibbiy diagramma " Qaerda og'riyapti? »; o'ng tomonda tuya va chavandoz (tuyalardan Flinn Avstraliyaning markaziy qismidagi missiyasi vaqtida foydalangan). | Kompas va 20 | 1994-yil 31-oktyabr | |
| 151x151px</img> | 151x151px</img> | 50 dollar | 151×65 | Sariq | Markazda Devid Unaiponning portreti, Unaiponning patentlangan qo'y qirqishchisining diagrammasi, Unaipon qo'lyozmasida "Avstraliya aborigenlarining afsonaviy hikoyalari" hikoyasiga kirish; chap tomonda missiya cherkovi va avstraliyalik aborigen juftligi; o'ng tomonda janubiy xoch yulduz turkumi tasvirlangan vinyetka mavjud. | Markazda - Edit Cowan portreti, ona va asrab olingan bolalarning surati; chap tomonda G'arbiy Avstraliya parlamenti binosi (Kovan ushbu parlament a'zosi edi); o'ng tomonda minbarda ayollar huquqlari va bolalar farovonligi to'g'risida nutq so'zlayotgan Kouan tasviri. | Janubiy xoch va 50 | 1995-yil 4-oktyabr | |
| 158x158px</img> | 158x158px</img> | 100 dollar | 158×65 | Yashil | Markazda Nelly Melbaning portreti; chap tomonda - 1902-yilda Melba o'zining kontsert dasturida o'ynagan teatr dekoratsiyasi tasviri, sahnadagi aktrisa obrazi, Melba imzosi; o'ng tomonda lyrebird tasvirlangan vinyetka. | Markazda - Jon Monashning portreti, uning imzosi; chap tomonda - chiqayotgan quyosh ko'krak nishoni, Jon va eshak tasviri (Melburndagi yodgorlik asosidagi tasvir), otliq askar; o'ngda - askarlar va to'p | Lyrebird va 100 | 1996-yil 15-may | |
Valyuta kursi rejimi
| ]
Avstraliyada hozirda erkin suzuvchi valyuta kursi rejimi mavjud. Valyuta siyosati samaradorligining mezoni inflyatsiya ko'rsatkichlari hisoblanadi.
Eslatmalar
| ]- „Australian Dollar“. Forex. 2012-yil 3-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2008-yil.
- „The Australian Dollar“. Yahoo! Finance. 2012-yil 3-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2008-yil.
- „Australian dollar“. CRN India. 2012-yil 3-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2008-yil.
- Корнелиус Лука 2005.
- „Circulating Coin Designs“. Royal Australian Mint. 2001-yil 7-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-noyabr 2008-yil.
- „The Next Generation Banknote Project“. 22-fevral 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-fevral 2017-yil.
- Renniks Australian Coin and Banknote Values, 19th ed., Andoza:Нп3: Renniks Publications, 2000 — 168-bet.
Adabiyotlar
| ]- Корнелиус Лука. Торговля на мировых валютных рынках. М.: Альпина Паблишер, 2005. ISBN 5-9614-0206-1.
Havolalar
| ]- Avstraliya zahira banki
- Avstraliya tangalari
- Feodosiya pul muzeyi veb-saytida Avstraliya banknotalari
- Feodosiya pul muzeyi veb-saytida Avstraliya tangalari
- Tanga 1 Avstraliya dollari
- Avstraliya banknotalari galereyasi(olm.))(ingl.))
| Preceded by: Австралийский фунт Nisbat: $2 = £1 Andoza:N-currency Andoza:N-end |
- Valyutalar
vikipediya, viki, kitob, kitoblar, kutubxona, maqola, o‘qish, yuklab olish, bepul, bepul yuklab olish, mobil, telefon, android, ios, apple, mobil telefon, kompyuter, veb, axborot Avstraliya dollari haqida, Avstraliya dollari nima? Avstraliya dollari nimani anglatadi?
Izoh qoldiring
Munozaraga qoʻshilishni xohlaysizmi?Hissa qoʻshishingiz mumkin!