39-shaxmat Olimpiadasi

2010-yil 19-sentabrdan 4-oktabrgacha Rossiyaning Xanti-Mansiysk shahrida FIDE tomonidan tashkil etilgan ochiq va ayollar turniri hamda shaxmat oʻyinini ommalashtirishga qaratilgan bir qator boshqa tadbirlarni oʻz ichiga olgan 39-shaxmat Olimpiadasi boʻlib oʻtdi. Ochiq musobaqada 148 ta, ayollar bahsida esa 115 ta jamoa qatnashdi. Hammasi boʻlib 1306 nafar shaxmatchi roʻyxatga olingan.

Rossiyada 1956 (Sovet Ittifoqi), 1994 va 1998-yildan keyin toʻrtinchi marta shaxmat olimpiadasi tashkil etildi. Oltita shahar olimpiadani tashkil etish uchun ariza topshirgan: Xanti-Mansiysk, Budva, Buenos-Ayres, Poznan, Riga va Tallin. Tanlov 2006-yilda Turin shahrida boʻlib oʻtgan 37-shaxmat olimpiadasidagi FIDE Kongressining bir qismi edi.

Ikkala musobaqaning asosiy bosqichlari 2008-yil sentabr oyida ochilgan yopiq tennis kortlarida boʻlib oʻtdi. 15,558 m² boʻlgan kort 3500 nafar shaxmat ishqibozini qabul qildi.

Turnirning har ikki qismini xalqaro hakam Sava Stoisavljević (Serbiya) boshqarib bordi. Ikkinchi marta Shveysariya tizimidagi raundlar soni tezlashtirilgan juftliklar bilan 11 tani tashkil etdi. Ikkala divizion ham har raundda to‘rtta taxtada o‘ynaldi, bunda har bir jamoaga jami beshta o‘yinchi uchun bitta zaxira o‘yinchidan foydalanishga ruxsat berildi. Yakuniy reytinglar o‘yin ochkolari bo‘yicha aniqlandi. Agar oʻyin durang boʻlsa, natija quyidagi hisoblarga qarab hal qilinadi: 1. Sonneborn-Berger chegirib tashlanadi; 2. Oʻyinning eʼtiborga molik nuqtalari; 3. Oʻyin ochkolari yigʻindisi.

Har bir oʻyin uchun vaqtni nazorat qilish har bir oʻyinchiga birinchi 40 ta harakatga 90 daqiqa va oʻyinning qolgan qismi uchun 30 daqiqa, birinchisidan boshlab har bir harakatdan keyin har bir oʻyinchi uchun qoʻshimcha 30 soniya qoʻshish imkonini berdi. Oldingi olimpiadada kiritilgan qoidaga ko‘ra, 30 ta harakatdan oldin hech qanday kelishuv bo‘yicha qur’a tashlashga ruxsat berilmagan edi.

Ochiq divizionda 141 mamlakatdan 148 ta jamoa ishtirok etdi. Rossiya mezbon sifatida kamida beshta jamoani maydonga tushirdi, Xalqaro Braille shaxmat assotsiatsiyasi (IBCA), Xalqaro jismoniy nogironlar shaxmat assotsiatsiyasi (IPCA) va Xalqaro tinch shaxmat qoʻmitasi (ICSC) har biri bittadan tarkibni taqdim etdi. Senegal roʻyxatdan oʻtgan, biroq birinchi tur oʻyiniga kelmadi va diskvalifikatsiya qilindi.

Vasyl Ivanchuk va sobiq FIDE chempioni Ruslan Ponomariov boshchiligidagi Ukraina jamoasi 2004-yildan keyin ikkinchi marta chempionlikni qoʻlga kiritdi. Yana bir bor rossiyalik mezbonlar turnir oldidan eng kuchli nomzod sifatida qaralgan bo‘lsa-da, ketma-ket to‘rtinchi Olimpiadada ham bildirilgan ishonchga to‘la javob bera olmadilar, biroq ular bu safar g‘alabaga juda yaqin kelishdi. Sobiq jahon chempioni Vladimir Kramnik sardori boʻlgan rossiyaliklar soʻnggi tur oldidan ukrainaliklarni bir ochkoga ortda qoldirdi. Ukraina va bronza medali sohibi Boris Gelfand boshchiligidagi Isroil final uchrashuvida durang oʻynaganida, Rossiya oltin medalni tortib olish imkoniyatiga ega boʻldi. Biroq ular ham durang oʻynashdi, shuning uchun yakunda kumush bilan kifoyalanishga toʻgʻri keldi.

Rossiyaning „A“ jamoasi o‘z yurtida muxlislarini umidini oqlamagan bo‘lsa-da, beshta Olimpiada debyutantlaridan tashkil topgan „B“ jamoasi kutilganidan yuqori natija ko‘rsatib, oltinchi o‘rinni egalladi. Jamoa kapitani Ian Nepomniachtchi esa birinchi taxtada individual bronza medaliga sazovor bo‘ldi.

Amaldagi chempion Armaniston yettinchi, AQSh jamoasi esa to‘qqizinchi o‘rin bilan kifoyalanishi kerak edi. Hindiston yana bir bor amaldagi jahon chempioni Vishwanathan Ananddan mahrum boʻldi va 18-oʻrinni egalladi, uning yaqinda boʻlib oʻtgan chempionat uchrashuvidagi raqibi Veselin Topalov esa Bolgariyani 31-oʻringa olib chiqdi. Shaxmatning yana bir sobiq buyuk davlati Angliya ham 24-oʻrindan hafsalasi pir boʻldi. Dunyoning birinchi raqamli oʻyinchisi Magnus Carlsen 8 oʻyinda bor-yoʻgʻi 4½ ochko toʻpladi, uning Norvegiya jamoasi esa 51-oʻrinni egalladi.

Milliy federatsiya bilan moliyaviy kelishmovchiliklar tufayli Germaniyaning eng kuchli shaxmatchilari maydonga tushmadi. Jiddiy zaiflashgan Germaniya terma jamoasi 64-oʻrinni egallab, jismoniy nuqsoni boʻlgan oʻyinchilar jamoasidan bir oz pastroq oʻrinda qayd etildi. Qoʻshimcha qilib shuni aytish kerakki, IPCA jamoasini Germaniya terma jamoasi uchun toʻrt karra olimpiadachi boʻlgan Tomas Luther boshqargan.

Ochiq tadbir

Oʻrin	Davlat	Oʻyinchilar	Oʻrtacha natija	MP	dSB
1	Ukraina	Ivanchuk, Ponomariov, Eljanov, Efimenko, Moiseenko	2737	19
2	Rossiya	Kramnik, Grischuk, Svidler, Karjakin, Malakhov	2755	18
3	Isroil	Gelfand, Sutovsky, Smirin, Rodshtein, Mikhalevski	2676	17	367.5
4	Vengriya	Leko, Almási, Polgár, Berkes, Balogh	2698	17	355.5
5	Xitoy	Wang Yue, Wang Hao, Bu Xiangzhi, Zhou Jianchao, Li Chao	2703	16	362.0
6	Rossiya „B“	Nepomniachtchi, Alekseev, Vitiugov, Tomashevsky, Timofeev	2702	16	355.0
7	Armaniston	Aronian, Akopian, Sargissian, Pashikian, Grigoryan	2698	16	345.0
8	Ispaniya	Shirov, Vallejo Pons, Salgado Lopez, Magem Badals, Alsina Leal	2658	16	332.0
9	AQSh	Nakamura, Kamsky, Onischuk, Shulman, Hess	2691	16	315.5
10	Fransiya	Vachier-Lagrave, Fressinet, Tkachiev, Édouard, Feller	2681	16	311.5

Yakuniy hisob — Ochiq

Oʻrin	Davlat	Oʻrtacha natija	MP	dSB	GP
11	Polsha	2662	15	346.5
12	Ozarbayjon	2694	15	333.0
13	Rossiya „C“	2665	15	320.5
14	Belarus	2659	15	307.5
15	Niderlandiya	2665	15	305.0
16	Slovakiya	2596	15	302.5
17	Braziliya	2590	15	290.5
18	Hindiston	2645	15	287.0
19	Daniya	2519	15	257.5
20	Chexiya	2656	14	338.5
21	Italiya	2583	14	316.5
22	Gretsiya	2590	14	302.5
23	Kuba	2652	14	299.0
24	Angliya	2673	14	292.0
25	Argentina	2587	14	281.0
26	Estoniya	2511	14	277.0
27	Qozogʻiston	2535	14	274.0
28	Moldova	2580	14	265.0
29	Eron	2550	14	259.5
30	Gruziya	2637	13	316.0
31	Bolgariya	2693	13	287.5
32	Xorvatiya	2585	13	284.5
33	Serbiya	2609	13	278.0
34	Shvetsiya	2572	13	277.0
35	Litva	2545	13	268.0
36	Sloveniya	2485	13	264.5
37	Kanada	2492	13	264.0
38	Avstriya	2516	13	263.0
39	Rossiya „D“	2492	13	258.0
40	Islandiya	2489	13	257.5
41	Misr	2537	13	252.0
42	Chernogoriya	2481	13	251.5
43	Qatar	2483	13	236.0
44	Peru	2516	13	231.0
45	Turkiya	2501	13	230.0
46	Urugvay	2384	13	227.0
47	Zambiya	2002	13	202.5
48	ICSC	2394	13	197.0
49	Oʻzbekiston	2572	12	285.0
50	Filippin	2552	12	276.0
51	Norvegiya	2594	12	274.5
52	Vyetnam	2587	12	272.0
53	Chili	2500	12	261.0
54	Kolumbiya	2475	12	255.0
55	Avstraliya	2502	12	253.0
56	Shimoliy Makedoniya	2524	12	246.5
57	Albaniya	2419	12	231.5
58	Singapur	2393	12	231.0
59	Finlandiya	2456	12	218.0
60	Belgiya	2394	12	215.0
61	Birlashgan Arab Amirliklari	2286	12	211.5
62	Pokiston	1970	12	194.5
63	IPCA	2403	12	192.5
64	Olmoniya	2534	11	268.0
65	Shveysariya	2513	11	258.5
66	Bosniya va Gertsogovina	2574	11	254.5
67	Indoneziya	2423	11	248.5
68	Qirgʻiziston	2350	11	231.5
69	Latviya	2472	11	224.0
70	Rossiya „E“	2449	11	220.0
71	Mongoliya	2422	11	216.5
72	Meksika	2557	11	214.0
73	Bangladesh	2335	11	200.0
74	Janubiy Afrika Respublikasi	2338	11	194.5
75	Portugaliya	2459	11	194.0
76	Turkmaniston	2418	11	193.0
77	Iordaniya	2343	11	188.0
78	Libya	2195	11	187.5
79	Paragvay	2330	11	186.0
80	Farer orollari	2332	11	185.5
81	Venesuela	2429	11	184.5
82	Kosta Rika	2342	11	179.0
83	Shotlandiya	2429	11	175.5
84	Yaman	2327	11	165.0
85	Ekvador	2424	10	219.0
86	Tojikiston	2436	10	218.0
87	Andorra	2285	10	206.5
88	Irlandiya	2365	10	202.0
89	Jazoir	2273	10	195.5
90	Dominikan Respublikasi	2314	10	191.5
91	Yangi Zelandiya	2272	10	176.0
92	Malayziya	2325	10	172.0
93	Tailand	2256	10	168.5	21
94	Panama	2165	10	168.5	20½
95	Barbados	2251	10	168.0
96	Yaponiya	2221	10	166.5
97	Lyuksemburg	2279	10	162.5	20½
98	Kipr	2152	10	162.5	19
99	Gvatemala	2214	10	160.5
100	Malta	2180	10	157.0
101	Nigeriya	1464	10	153.0
102	IBCA	2346	10	145.5
103	Iroq	2363	9	183.0
104	Shri Lanka	2088	9	169.0
105	Yamayka	2243	9	160.0
106	Uganda	1938	9	158.5
107	Nepal	2096	9	152.5
108	Puerto-Riko	2224	9	151.0
109	Livan	2227	9	149.0
110	Monako	2252	9	143.0
111	Gonduras	1950	9	141.5
112	Palestine	1894	9	133.0
113	Janubiy Koreya	2069	9	132.0
114	Boliviya	2206	9	116.5
115	Trinidad va Tobago	2164	9	107.0
116	Botsvana	2217	8	141.0
117	Bruney	2115	8	139.0
118	Mavrikiy	2128	8	138.0
119	Xitoy Taypeyi	1849	8	137.5
120	Keniya	1669	8	135.0
121	Aruba	2007	8	130.5
122	Uels	2260	8	127.5
123	Jersi	2111	8	127.0
124	Angola	2230	8	125.0
125	Mali	1200	8	121.5
126	Namibiya	1891	8	112.0
127	Malavi	1435	8	104.0
128	Efiopiya	1691	8	100.0
129	Gonkong	1967	8	83.0
130	Gernsi	1927	8	69.5
131	Mavritaniya	1200	7	112.5
132	Surinam	2120	7	110.0
133	Makao	1992	7	108.5
134	Mozambik	1853	7	103.0
135	Madagaskar	1438	7	102.0
136	Niderlandiya Antillari	2049	7	80.5
137	Kamerun	1200	7	78.5
138	San Tome va Prinsipi	1496	7	70.5
139	Gaiti	1619	6	98.0
140	Gana	1530	6	81.0	15½
141	Bermud Orollari	1940	6	81.0	14½
142	Syerra Leone	1200	6	74.0
143	Papua Yangi Gvineya	2058	6	70.0
144	San Marino	2038	6	50.5
145	Burundi	1200	4	45.5
146	Ruanda	1321	3	57.0
147	Amerika Virgin Orollari	1200	3	32.5
148	Seyshell orollari	1604	2

Umumiy medallarga qoʻshimcha ravishda, besh xil zaxira guruhidagi eng yaxshi jamoalarga sovgʻalar berildi. Umumiy medallar sovrindorlari guruh sovrinlarini olish huquqiga ega emas edilar.

Guruh mukofotlari

Guruh	Zaxira hisobi	Jamoa	MP	dSB
A	1-29	Vengriya	17	355.5
B	30-59	Belarus	15	307.5
C	60-89	Urugvay	13	227.0
D	90-119	Libya	11	187.5
E	120-148	Zambiya	13	202.5

Kengashning barcha sovrinlari ishtirok reytinglariga koʻra berildi. Sutovsky ikkinchi doskada turnirdagi barcha oʻyinchilar orasida eng yaxshi oʻyin koʻrsatdi:

• Shaxmat taxtasi 1: Vasyl Ivanchuk 2890
• Shaxmat taxtasi 2: Emil Sutovsky 2895
• Shaxmat taxtasi 3: Vitaly Teterev 2853
• Shaxmat taxtasi 4: Sergey Karjakin 2859
• Zaxira: Mateusz Bartel 2706

Ayollar toifasida 110 mamlakatdan 115 ta jamoa ishtirok etdi. Rossiya mezbon sifatida uchta jamoani maydonga tushirdi, Xalqaro Braille shaxmat assotsiatsiyasi (IBCA), Xalqaro jismoniy nogironlar shaxmat assotsiatsiyasi (IPCA) va Xalqaro tinch shaxmat qoʻmitasi (ICSC) har biri bittadan tarkibni taqdim etdi.

Ruslar toʻrt ochko bilan taʼsirchan gʻalaba qozonishdi va postsovet davridagi birinchi mustaqil chempionlikni qoʻlga kiritishdi. Jamoani ikki opa-singil Kosintseva boshqardi, ular ikkalasi ham oʻz taxtalarida gʻalaba qozonishdi, amaldagi jahon chempioni Alexandra Kosteniuk „faqat“ uchinchi taxtada oʻynadi va oltinchi oʻrinni egalladi.

Xitoy terma jamoasiga yaqinda jahon chempioni boʻlgan, 16 yoshli Hou Yifan sardorlik qildi. Ular kumush medallarni qoʻlga kiritishdi. Oltita jamoadan yana ikki ochko oldinda, ayollar jamoasidan amaldagi chempion Gruziya eng yaxshi tay-brek hisobiga ega boʻldi va bronza medalini qoʻlga kiritdi.

Dunyoning birinchi raqamli ayol shaxmatchisi Judit Polgar ayollar musobaqasida ishtirok etmadi. Buning oʻrniga u Vengriyani ochiq musobaqada uchinchi taxtada himoya qildi, u yerda ham yakka tartibda oʻyin olib bordi va jamoada toʻrtinchi oʻrinni egalladi.

Ayollar tadbiri

Oʻrin	Davlat	Oʻyinchilar	Oʻrtacha hisob	MP	dSB
1	Rossiya	T. Kosintseva, N. Kosintseva, Kosteniuk, Galliamova, Gunina	2536	22
2	Xitoy	Hou Yifan, Ju Wenjun, Zhao Xue, Huang Qian, Wang Yu	2500	18
3	Gruziya	Dzagnidze, Javakhishvili, Melia, Khukhashvili, Khotenashvili	2472	16	384.0
4	Kuba	Ordaz Valdés, Linares Nápoles, Marrero Lopez, Pina Vega, Arribas Robaina	2333	16	348.5
5	AQSh	Krush, Zatonskih, Abrahamyan, Baginskaite, Foisor	2413	16	336.5
6	Polsha	Soćko, Zawadzka, Majdan-Gajewska, Dworakowska, Kądziołka	2386	16	336.0
7	Ozarbayjon	Z. Mamedyarova, T. Mamedyarova, Mammadova, Umudova, Isgandarova	2270	16	320.0
8	Bolgariya	Stefanova, Voiska, Nikolova, Videnova, Velcheva	2361	16	296.5
9	Ukraina	Lahno, Zhukova, Ushenina, Gaponenko, Muzychuk	2493	15	366.5
10	Rossiya „B“	Pogonina, Girya, Savina, Bodnaruk, Kashlinskaya	2427	15	335.5

Yakuniy hisob — Ayollar

Oʻrin	Davlat	Oʻrtacha hisob	MP	dSB	GP	dSMP
11	Armaniston	2401	15	327.5
12	Gretsiya	2306	15	316.0
13	Ruminiya	2352	15	312.5
14	Rossiya „C“	2209	15	287.0
15	Vengriya	2398	14	320.5
16	Fransiya	2375	14	314.0
17	Hindiston	2400	14	313.5
18	Vyetnam	2282	14	278.0
19	Eron	2252	14	276.0
20	Litva	2191	14	261.5
21	Angliya	2195	14	257.5	27½
22	Xorvatiya	2262	14	257.5	23½
23	Peru	2210	14	246.5
24	Slovakiya	2349	13	317.5
25	Olmoniya	2344	13	313.5
26	Serbiya	2337	13	304.0
27	Isroil	2290	13	290.0
28	Niderlandiya	2330	13	279.5	28½
29	Qozogʻiston	2196	13	279.5	27½
30	Oʻzbekiston	2222	13	277.5
31	Latviya	2293	13	263.5
32	Sloveniya	2358	13	257.5
33	Bosniya va Gertsogovina	2168	13	255.0
34	Belarus	2218	13	252.5
35	Argentina	2259	13	249.5
36	Italiya	2240	13	238.5
37	Kolumbiya	2191	12	266.5
38	Turkiya	2145	12	264.0
39	Ispaniya	2272	12	258.0
40	Moldova	2168	12	251.0
41	Shvetsiya	2100	12	244.5
42	Ekvador	2195	12	239.0
43	Indoneziya	2144	12	236.0
44	Filippin	2107	12	234.5
45	Daniya	2057	12	200.5
46	Avstraliya	2105	12	198.5
47	Venesuela	2105	12	191.0
48	Bangladesh	2035	12	178.0
49	Turkmaniston	2167	11	251.5
50	Chexiya	2313	11	248.0
51	Mongoliya	2229	11	247.0
52	Shveysariya	2163	11	220.5
53	Norvegiya	2166	11	204.0
54	Estoniya	2144	11	203.5
55	Avstriya	2228	11	203.0
56	Gvatemala	1892	11	202.5
57	Islandiya	1968	11	201.0
58	Chernogoriya	2157	11	196.5
59	ICSC	2113	11	193.0
60	Shimoliy Makedoniya	1993	11	192.5
61	Jazoir	1713	11	184.5
62	Singapur	1991	11	179.0
63	Chili	1921	11	160.0
64	Malayziya	1941	11	159.5
65	Shotlandiya	1970	11	155.0
66	Portugaliya	2050	10	227.0
67	Kanada	2054	10	217.0
68	IPCA	1975	10	178.0
69	Janubiy Afrika Respublikasi	1952	10	175.0
70	Braziliya	2016	10	172.5
71	Meksika	2071	10	166.0
72	Paragvay	1753	10	162.5
73	Albaniya	1970	10	159.5
74	Boliviya	2013	10	155.0
75	Shri Lanka	1820	10	147.5
76	Puerto-Riko	1880	10	141.5
77	Iordaniya	1882	10	136.5
78	Suriya	1742	10	122.0
79	Tojikiston	1779	9	169.0	20½	107
80	IBCA	1803	9	169.0	20½	102
81	Dominikan Respublikasi	1982	9	168.0
82	Yangi Zelandiya	1952	9	162.0
83	Yamayka	1401	9	160.5
84	Qirgʻiziston	1855	9	160.0
85	Misr	1947	9	158.0
86	Botsvana	1889	9	145.5
87	Qatar	1568	9	118.0	17
88	Nigeriya	1375	9	118.0	16½
89	Xitoy Taypeyi	1391	9	117.5
90	Barbados	1958	9	115.5
91	Uels	1862	8	158.0
92	Birlashgan Arab Amirliklari	1714	8	135.0
93	Tunis	1529	8	128.5
94	Janubiy Koreya	1555	8	122.0
95	Zambiya	1200	8	119.0
96	Surinam	1636	8	111.0
97	Yaman	1732	8	109.0
98	Angola	1694	8	90.5
99	Niderlandiya Antillari	1361	8	79.0
100	Iroq	1893	7	139.0
101	Uganda	1200	7	125.0
102	Tailand	1376	7	110.0
103	Irlandiya	1252	7	100.5
104	Yaponiya	1425	7	86.5
105	Aruba	1200	7	84.5
106	Panama	1377	7	80.5
107	Efiopiya	1200	7	45.0
108	Malavi	1200	6	79.5
109	Pokiston	1349	6	79.0
110	Keniya	1200	6	70.5
111	Gonduras	1200	6	70.0
112	Mozambik	1331	6	66.0
113	Trinidad va Tobago	1506	6	64.0
114	Libya	1441	6	61.5
115	Seyshell orollari	1200	1

Kengashning barcha sovrinlari ishtirok reytinglariga koʻra berildi. Toʻrtinchi taxtada Gaponenko turnirdagi barcha oʻyinchilar orasida eng yaxshi oʻyin koʻrsatdi:

• Shaxmat taxtasi 1: Tatyana Kosintseva 2628
• Shaxmat taxtasi 2: Nadezhda Kosintseva 2662
• Shaxmat taxtasi 3: Yaniet Marrero Lopez 2511
• Shaxmat taxtasi 4: Inna Gaponenko 2691
• Zaxira: Mariya Muzychuk 2431

Nona Gaprindashvili kubogi ochiq va ayollar o‘rtasidagi o‘yinlarda eng ko‘p ochko to‘plagan mamlakatga beriladi. Ikki yoki undan ortiq jamoalar durang boʻlsa, ular ikkita alohida musobaqada boʻlgani kabi bir xil taymerlar orqali hal qilinadi.

Ayollar o‘rtasidagi sobiq jahon chempioni (1961-1978) nomi bilan atalgan kubok FIDE tomonidan 1997-yilda yaratilgan.

#	Jamoa	MP	dSB
1	Rossiya	40
2	Xitoy	34	748.5
3	Ukraina	34	747,0

Olimpiada davomida Kirsan Ilyumzhinov 95 ovozga qarshi 55 ovoz bilan raqibi, sobiq jahon chempioni Anatoly Karpovni yengib, FIDE prezidenti etib qayta saylandi.

Birinchi turda Yaman terma jamoasi Isroilga qarshi oʻynashdan bosh tortdi. Shunday qilib, toʻrt nafar isroillik oʻyinchining har biriga texnik gʻalaba berildi.

Uch fransuz oʻyinchisi kompyuter dasturidan foydalanib, harakatlarni hal qilish sxemasida qoʻlga olindi. Ularning rejasi bitta oʻyinchi, Cyril Marzolo (IM) oʻz uyida turnirni kuzatish va eng yaxshi harakatlarni tanlash uchun kompyuter dasturidan foydalanishini oʻz ichiga olgan. U harakatlarni fransuz jamoasi sardori Arnaud Hauchardga (GM) SMS orqali yuborar edi va oʻyinchi Sebastian Fellerga (GM) maʼlum bir harakat qilish bilan signal berib, stollardan turadi yoki oʻtirardi. Buning uchun Feller va Marzologa 5 yil diskvalifikatsiya berildi, Hauchard esa umrbod diskvalifikasiya qilindi. Fransiya jamoasidagi boshqa oʻyinchilarning hech biri bu haqida bilmas edi yoki ishtirok etmagan edi.

• 39-shaxmat olimpiadasi: Xanti-Mansiysk 2010 OlimpBase
• Rasmiy sayt (Wayback Machine saytida 2021-02-02 sanasida arxivlangan)
• Shaxmat olimpiadasi 2010 tafsilotlar (Wayback Machine saytida 2020-09-17 sanasida arxivlangan)
• Arxiv mashinasi (Wayback Machine saytida 2020-09-17 sanasida arxivlangan)
• Boʻlimni ochish
• Ayollar boʻlimi