Shaxmat Olimpiadasi
Shaxmat Olimpiadasi ikki yilda bir marta oʻtkaziladigan shaxmat turniri boʻlib, unda dunyo xalqlari vakillari ishtirok etadi. FIDE turnirni tashkil qiladi va mezbon mamlakatni tanlaydi. COVID-19 pandemiyasi davrida FIDE 2020 va 2021-yillarda onlayn shaxmat Olimpiadasini oʻtkazdi, bu vaqtni tez nazorat qilish orqali oʻyinchilarning onlayn reytingiga taʼsir qildi.
FIDE jamoaviy chempionatida „Shaxmat Olimpiadasi“ nomidan foydalanish tarixiy kelib chiqishi boʻlib, Olimpiada oʻyinlari bilan hech qanday aloqasi yoʻq.
Olimpiadaning vujudga kelishi
| ]Birinchi Olimpiada norasmiy edi. 1924-yilgi Olimpiadada shaxmatni ham Olimpiada oʻyinlariga kiritishga harakat qilindi, ammo bu havaskor va professional oʻyinchilarni farqlash bilan bogʻliq muammolar tufayli muvaffaqiyatsizlikka uchradi. 1924-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari Parijda boʻlib oʻtgani holda, 1-norasmiy shaxmat Olimpiadasi ham Parijda boʻlib oʻtdi. FIDE 1924-yil 20-iyul, yakshanba kuni, birinchi norasmiy shaxmat Olimpiadasining yopilish kunida tashkil topgan.
FIDE birinchi rasmiy Olimpiadani 1927-yilda Londonda oʻtkazdi. Olimpiadalar vaqti-vaqti bilan har yili va Ikkinchi jahon urushigacha tartibsiz vaqt oraligʻida oʻtkazildi; 1950-yildan beri ular har ikki yilda bir marta muntazam ravishda oʻtkaziladi.
| | ![]() |
Giyohvand moddalarni tekshirish
| ]XOQ tomonidan tan olingan sport federatsiyasi, xususan, Butunjahon antidoping agentligi (WADA) konventsiyalarini imzolagan holda, FIDE oʻz qoidalariga, jumladan doping-testlar talabiga rioya qiladi. Olimpiada kabi tadbirlarda ushbu testlarda qatnashishi shart. Sinovlar birinchi marta 2002-yilda jiddiy bahs-munozaralar ostida shaxmatda doping isteʼmol qilishning iloji yoʻq degan fikr keng tarqalgan payti oʻtkazilgan. Gollandiya shaxmat federatsiyasi tomonidan olib borilgan izlanishlar shaxmat uchun unumdorlikni oshiruvchi yagona moddani topa olmadi. Taxminan yigirma yil davomida bu sohada tajribalar olib borgan doktor Helmut Pflegerning soʻzlariga koʻra, „Aqliy ogohlantiruvchi va ruhiy tinchlantiruvchi dori juda koʻp salbiy qoʻshimcha taʼsirga ega“. Artur Yusupov, Jan Timman va Robert Hübner kabi shaxmatchilar oʻz milliy terma jamoalarida oʻynash bilan birga shaxmat Olimpiadasida dori sinovlari oʻtkaziladigan tadbirlarda qatnashishdan bosh tortdilar. 2002-yilgi Olimpiadada oʻtkazilgan 802 ta testning barchasi salbiy natija berdi. Biroq, 2004-yildagi 36-shaxmat Olimpiadasida ikki nafar oʻyinchi siydik namunalarini berishdan bosh tortgan va ularning ballari bekor qilingan. Toʻrt yil oʻtgach, Vassily Ivanchuk 2008-yildagi 38-shaxmat Olimpiadasida giyohvand moddalar testini oʻtkazib yuborgani uchun jazolanmadi, uning oʻrniga protsessual xato koʻrsatilgan.
2010-yilda FIDE rasmiy vakili FIDE Tibbiy komissiyasining ishi tufayli testlar endi odatiy deb hisoblanganini izohladi. 2015-yilning noyabrida FIDE prezidenti Kirsan Ilyumzhinov shaxmatda doping borligini aniqlash va oshkor etish boʻyicha WADA bilan hamkorlikda ish olib borayotganini maʼlum qilgan edi.
Musobaqa
| ]FIDE tomonidan tan olingan har bir shaxmat assotsiatsiyasi Olimpiadaga jamoa kiritishi mumkin. Har bir jamoa beshtagacha oʻyinchi, toʻrtta oddiy oʻyinchi va bitta zaxiradan iborat (2008-yilda Drezdenda boʻlib oʻtgan turnirgacha ikkita zaxira oʻrindigʻi bor edi).
Dastlab, har bir jamoa boshqa barcha jamoalar bilan oʻynadi, ammo yillar oʻtib, bu imkonsiz boʻlib qoldi. Dastlab jamoalar saralash musobaqasidan oʻtib, dastlabki guruhlarda oʻynaydigan jamoalarga, keyin esa final oʻyinlaridagi jamoalarga ajraladi. Keyinchalik saralashda maʼlum kamchiliklar tan olindi va 1976-yilda Shveysariya turniri tizimi qabul qilindi. 2008-yildan boshlab reytingni aniqlashning birinchi mezoni taxta ochkolari oʻrniga oʻyin ochkolari boʻldi. Jamoalar oʻyindagi gʻalaba uchun 2 ochko, durang uchun 1 ochko va magʻlubiyat uchun 0 ochko oladi.
Ochiq boʻlimda gʻolib boʻlgan jamoa uchun kubok Hamilton-Russell kubogi boʻlib, uni ingliz magnati Frederick Hamilton-Russell 1-Olimpiada sovrini sifatida taklif qilgan (London, 1927). Kubok keyingi gʻolibga topshirilgunga qadar gʻolib jamoada saqlanadi.
Ayollar oʻrtasida alohida shaxmat musobaqasi mavjud. 1976-yildan beri u ochiq tadbir bilan bir vaqtda va oʻtkaziladigan joyda, ikkita musobaqa shaxmat Olimpiadasini oʻz ichiga olgan. Gʻolib ayollar jamoasining kubogi shaxmat boʻyicha ayollar oʻrtasidagi birinchi jahon chempioni sharafiga Vera Menchik kubogi sifatida tanilgan.
Natijalar
| ]| Yil | Tadbir | Mezbon | Oltin | Kumush | Bronza |
|---|---|---|---|---|---|
| 1924 | 1-norasmiy shaxmat Olimpiadasi shaxmat Olimpiadasi (individual) | Karel Hromádka, Jan Schulz, Karel Vaněk, Karel Skalička | Árpád Vajda, Károly Sterk, Endre Steiner, Kornél Havasi | Erwin Voellmy, Otto Zimmermann, Hans Johner, Oskar Naegeli | |
| 1926 | 2-norasmiy shaxmat Olimpiadasi Jamoa turniri (FIDE summitining bir qismi) | Endre Steiner, Árpád Vajda, Károly Sterk, György Négyesy, Elek Bakonyi, Sándor Zinner | Serblar, xorvatlar va slovenlar qirolligi 8 Boris Kostić, Lajos Asztalos, Stevan Ćirić, Imre György | János Balogh, Miklós Bródy, Alexandru Tyroler, Iosif Mendelssohn, Zeno Proca | |
| 1927 | 1-shaxmat Olimpiadasi | Géza Maróczy, Géza Nagy, Árpád Vajda, Kornél Havasi, Endre Steiner | Orla Hermann Krause, Holger Norman-Hansen, Erik Andersen, Karl Ruben | Henry Atkins, Fred Yates, George Thomas, Reginald Michell, Edmund Spencer | |
| 1928 | 2-shaxmat Olimpiadasi | Géza Nagy, Endre Steiner, Árpád Vajda, Kornél Havasi | Isaac Kashdan, Herman Steiner, Samuel Factor, Erling Tholfsen, Milton Hanauer | Kazimierz Makarczyk, Paulin Frydman, Teodor Regedziński, Mieczysław Chwojnik, Abram Blass | |
| 1930 | 3-shaxmat Olimpiadasi | Akiba Rubinstein, Savielly Tartakower, Dawid Przepiórka, Kazimierz Makarczyk, Paulin Frydman | Géza Maróczy, Sándor Takács, Árpád Vajda, Kornél Havasi, Endre Steiner | Carl Ahues, Friedrich Sämisch, Carl Carls, Kurt Richter, Heinrich Wagner | |
| 1931 | 4-shaxmat Olimpiadasi | Isaac Kashdan, Frank Marshall, Arthur Dake, Israel Horowitz, Herman Steiner | Akiba Rubinstein, Savielly Tartakower, Dawid Przepiórka, Kazimierz Makarczyk, Paulin Frydman | Salo Flohr, Karl Gilg, Josef Rejfíř, Karel Opočenský, Karel Skalička | |
| 1933 | 5-shaxmat Olimpiadasi | Isaac Kashdan, Frank Marshall, Reuben Fine, Arthur Dake, Albert Simonson | Salo Flohr, Karel Treybal, Josef Rejfíř, Karel Opočenský, Karel Skalička | Gideon Ståhlberg, Gösta Stoltz, Erik Lundin, Karl Berndtsson | |
| 1935 | 6-shaxmat Olimpiadasi | Reuben Fine, Frank Marshall, Abraham Kupchik, Arthur Dake, Israel Horowitz | Gideon Ståhlberg, Gösta Stoltz, Erik Lundin, Gösta Danielsson, Ernst Larsson | Savielly Tartakower, Paulin Frydman, Mieczysław Najdorf, Henryk Friedman, Kazimierz Makarczyk | |
| 1936 | 3-norasmiy shaxmat Olimpiadasi FIDE norasmiy shaxmat Olimpiadasi | Géza Maróczy, Lajos Steiner, Endre Steiner, Kornél Havasi, László Szabó, Gedeon Barcza, Árpád Vajda, Ernő Gereben, János Balogh, Imre Korody | Paulin Frydman, Mieczysław Najdorf, Teodor Regedziński, Kazimierz Makarczyk, Henryk Friedman, Leon Kremer, Henryk Pogorieły, Antoni Wojciechowski, Franciszek Sulik, Jerzy Jagielski | Kurt Richter, Carl Ahues, Ludwig Engels, Carl Carls, Ludwig Rellstab, Friedrich Sämisch, Ludwig Rödl, Herbert Heinicke, Wilhelm Ernst, Paul Michel | |
| 1937 | 7-shaxmat Olimpiadasi | Samuel Reshevsky, Reuben Fine, Isaac Kashdan, Frank Marshall, Israel Horowitz | Andor Lilienthal, László Szabó, Endre Steiner, Kornél Havasi, Árpád Vajda | Savielly Tartakower, Mieczysław Najdorf, Paulin Frydman, Izaak Appel, Teodor Regedziński | |
| 1939 | 8-shaxmat Olimpiadasi | Erich Eliskases, Paul Michel, Ludwig Engels, Albert Becker, Heinrich Reinhardt | Savielly Tartakower, Mieczysław Najdorf, Paulin Frydman, Teodor Regedziński, Franciszek Sulik | Paul Keres, Ilmar Raud, Paul Schmidt, Gunnar Friedemann, Johannes Türn | |
| 1950 | 9-shaxmat Olimpiadasi | Svetozar Gligorić, Vasja Pirc, Petar Trifunović, Braslav Rabar, Milan Vidmar Jr., Stojan Puc | Miguel Najdorf, Julio Bolbochán, Carlos Guimard, Héctor Rossetto, Hermann Pilnik | Wolfgang Unzicker, Lothar Schmid, Gerhard Pfeiffer, Ludwig Rellstab, Hans-Hilmar Staudte | |
| 1952 | 10-shaxmat Olimpiadasi | Paul Keres, Vasily Smyslov, David Bronstein, Efim Geller, Isaac Boleslavsky, Alexander Kotov | Miguel Najdorf, Julio Bolbochán, Erich Eliskases, Hermann Pilnik, Héctor Rossetto | Svetozar Gligorić, Braslav Rabar, Petar Trifunović, Vasja Pirc, Andrija Fuderer, Borislav Milić | |
| 1954 | 11-shaxmat Olimpiadasi | Mikhail Botvinnik, Vasily Smyslov, David Bronstein, Paul Keres, Efim Geller, Alexander Kotov | Miguel Najdorf, Julio Bolbochán, Oscar Panno, Carlos Guimard, Héctor Rossetto, Hermann Pilnik | Vasja Pirc, Svetozar Gligorić, Petar Trifunović, Braslav Rabar, Andrija Fuderer, Aleksandar Matanović | |
| 1956 | 12-shaxmat Olimpiadasi | Mikhail Botvinnik, Vasily Smyslov, Paul Keres, David Bronstein, Mark Taimanov, Efim Geller | Svetozar Gligorić, Aleksandar Matanović, Borislav Ivkov, Nikola Karaklajić, Borislav Milić, Božidar Đurašević | László Szabó, Gedeon Barcza, Pál Benkő, György Szilágyi, Miklós Bély, Lajos Portisch | |
| 1958 | 13-shaxmat Olimpiadasi | Mikhail Botvinnik, Vasily Smyslov, Paul Keres, David Bronstein, Mikhail Tal, Tigran Petrosian | Svetozar Gligorić, Aleksandar Matanović, Borislav Ivkov, Petar Trifunović, Božidar Đurašević, Andrija Fuderer | Hermann Pilnik, Oscar Panno, Erich Eliskases, Rodolfo Redolfi, Raúl Sanguineti, Jaime Emma | |
| 1960 | 14-shaxmat Olimpiadasi | Mikhail Tal, Mikhail Botvinnik, Paul Keres, Viktor Korchnoi, Vasily Smyslov, Tigran Petrosian | Bobby Fischer, William Lombardy, Robert Byrne, Arthur Bisguier, Nicolas Rossolimo, Raymond Weinstein | Svetozar Gligorić, Aleksandar Matanović, Borislav Ivkov, Mario Bertok, Mato Damjanović, Milan Vukčević | |
| 1962 | 15-shaxmat Olimpiadasi | Mikhail Botvinnik, Tigran Petrosian, Boris Spassky, Paul Keres, Efim Geller, Mikhail Tal | Svetozar Gligorić, Petar Trifunović, Aleksandar Matanović, Borislav Ivkov, Bruno Parma, Dragoljub Minić | Miguel Najdorf, Julio Bolbochán, Oscar Panno, Raúl Sanguineti, Héctor Rossetto, Alberto Foguelman | |
| 1964 | 16-shaxmat Olimpiadasi | Tigran Petrosian, Mikhail Botvinnik, Vasily Smyslov, Paul Keres, Leonid Stein, Boris Spassky | Svetozar Gligorić, Borislav Ivkov, Aleksandar Matanović, Bruno Parma, Mijo Udovčić, Milan Matulović | Wolfgang Unzicker, Klaus Darga, Lothar Schmid, Helmut Pfleger, Dieter Mohrlok, Wolfram Bialas | |
| 1966 | 17-shaxmat Olimpiadasi | Tigran Petrosian, Boris Spassky, Mikhail Tal, Leonid Stein, Viktor Korchnoi, Lev Polugaevsky | Bobby Fischer, Robert Byrne, Pal Benko, Larry Evans, William Addison, Nicolas Rossolimo | Lajos Portisch, László Szabó, István Bilek, Levente Lengyel, Győző Forintos, László Bárczay | |
| 1968 | 18-shaxmat Olimpiadasi | Tigran Petrosian, Boris Spassky, Viktor Korchnoi, Efim Geller, Lev Polugaevsky, Vasily Smyslov | Svetozar Gligorić, Borislav Ivkov, Aleksandar Matanović, Milan Matulović, Bruno Parma, Dragoljub Čirić | Milko Bobotsov, Georgi Tringov, Nikola Padevsky, Atanas Kolarov, Ivan Radulov, Peicho Peev | |
| 1970 | 19-shaxmat Olimpiadasi | Boris Spassky, Tigran Petrosian, Viktor Korchnoi, Lev Polugaevsky, Vasily Smyslov, Efim Geller | Lajos Portisch, Levente Lengyel, István Bilek, Győző Forintos, István Csom, Zoltán Ribli | Svetozar Gligorić, Borislav Ivkov, Milan Matulović, Aleksandar Matanović, Bruno Parma, Dragoljub Minić | |
| 1972 | 20-shaxmat Olimpiadasi | Tigran Petrosian, Viktor Korchnoi, Vasily Smyslov, Mikhail Tal, Anatoly Karpov, Vladimir Savon | Lajos Portisch, István Bilek, Győző Forintos, Zoltán Ribli, István Csom, Gyula Sax | Svetozar Gligorić, Borislav Ivkov, Ljubomir Ljubojević, Aleksandar Matanović, Milan Matulović, Josip Rukavina | |
| 1974 | 21-shaxmat Olimpiadasi | Anatoly Karpov, Viktor Korchnoi, Boris Spassky, Tigran Petrosian, Mikhail Tal, Gennady Kuzmin | Svetozar Gligorić, Ljubomir Ljubojević, Borislav Ivkov, Albin Planinc, Dragoljub Velimirović, Bruno Parma | Lubomir Kavalek, Robert Byrne, Walter Browne, Samuel Reshevsky, William Lombardy, James Tarjan | |
| 1976 | 22-shaxmat Olimpiadasi * | Robert Byrne, Lubomir Kavalek, Larry Evans, James Tarjan, William Lombardy, Kim Commons | Jan Timman, Gennadi Sosonko, Jan Hein Donner, Hans Ree, Gert Ligterink, Franciscus Kuijpers | Tony Miles, Raymond Keene, William Hartston, Michael Stean, Jonathan Mestel, John Nunn | |
| 1976 | Shaxmat Olimpiadasiga qarshi | Antonio Grimaldi, René Grimaldi, Salvador Infante, Roberto Camacho, Boris Pineda, Manuel Velásquez | Slim Bouaziz, Ridha Belkadi, Ahmed Drira, Sbia | Zahiruddin Farooqui, Rahat Ali, Nazir Ahmad, Shahzad Mirza, Gholam Mohiuddin, Shaikh Mazhar Hussain | |
| 1978 | 23-shaxmat Olimpiadasi | Lajos Portisch, Zoltán Ribli, Gyula Sax, András Adorján, István Csom, László Vadász | Boris Spassky, Tigran Petrosian, Lev Polugaevsky, Boris Gulko, Oleg Romanishin, Rafael Vaganian | Lubomir Kavalek, Walter Browne, Anatoly Lein, Robert Byrne, James Tarjan, William Lombardy | |
| 1980 | 24-shaxmat Olimpiadasi | Anatoly Karpov, Lev Polugaevsky, Mikhail Tal, Efim Geller, Yuri Balashov, Garry Kasparov | Lajos Portisch, Zoltán Ribli, Gyula Sax, István Csom, Iván Faragó, József Pintér | Ljubomir Ljubojević, Borislav Ivkov, Bruno Parma, Bojan Kurajica, Slavoljub Marjanović, Predrag Nikolić | |
| 1982 | 25-shaxmat Olimpiadasi | Anatoly Karpov, Garry Kasparov, Lev Polugaevsky, Alexander Beliavsky, Mikhail Tal, Artur Yusupov | Vlastimil Hort, Jan Smejkal, Ľubomír Ftáčnik, Vlastimil Jansa, Ján Plachetka, Jan Ambrož | Walter Browne, Yasser Seirawan, Lev Alburt, Lubomir Kavalek, James Tarjan, Larry Christiansen | |
| 1984 | 26-shaxmat Olimpiadasi | Alexander Beliavsky, Lev Polugaevsky, Rafael Vaganian, Vladimir Tukmakov, Artur Yusupov, Andrei Sokolov | Tony Miles, John Nunn, Jon Speelman, Murray Chandler, Jonathan Mestel, Nigel Short | Roman Dzindzichashvili, Lubomir Kavalek, Larry Christiansen, Walter Browne, Lev Alburt, Nick de Firmian | |
| 1986 | 27-shaxmat Olimpiadasi | Garry Kasparov, Anatoly Karpov, Andrei Sokolov, Artur Yusupov, Rafael Vaganian, Vitaly Tseshkovsky | Tony Miles, John Nunn, Nigel Short, Murray Chandler, Jon Speelman, Glenn Flear | Yasser Seirawan, Larry Christiansen, Lubomir Kavalek, John Fedorowicz, Nick de Firmian, Maxim Dlugy | |
| 1988 | 28-shaxmat Olimpiadasi | Garry Kasparov, Anatoly Karpov, Artur Yusupov, Alexander Beliavsky, Jaan Ehlvest, Vassily Ivanchuk | Nigel Short, Jon Speelman, John Nunn, Murray Chandler, Jonathan Mestel, William Watson | John van der Wiel, Gennadi Sosonko, Paul van der Sterren, Jeroen Piket, Marinus Kuijf, Rudy Douven | |
| 1990 | 29-shaxmat Olimpiadasi | Vassily Ivanchuk, Boris Gelfand, Alexander Beliavsky, Artur Yusupov, Leonid Yudasin, Evgeny Bareev | Yasser Seirawan, Boris Gulko, Larry Christiansen, Joel Benjamin, John Fedorowicz, Nick de Firmian | Nigel Short, Jon Speelman, John Nunn, Michael Adams, Murray Chandler, Julian Hodgson | |
| 1992 | 30-shaxmat Olimpiadasi | Garry Kasparov, Alexander Khalifman, Sergey Dolmatov, Alexey Dreev, Vladimir Kramnik, Alexey Vyzmanavin | Valery Loginov, Grigory Serper, Alexander Nenashev, Sergey Zagrebelny, Mihail Saltaev, Saidali Iuldachev | Rafael Vaganian, Vladimir Akopian, Smbat Lputian, Artashes Minasian, Arshak Petrosian, Ashot Anastasian | |
| 1994 | 31-shaxmat Olimpiadasi | Garry Kasparov, Vladimir Kramnik, Evgeny Bareev, Alexey Dreev, Sergei Tiviakov, Peter Svidler | Predrag Nikolić, Ivan Sokolov, Bojan Kurajica, Emir Dizdarević, Nebojša Nikolić, Rade Milovanović | Alexander Morozevich, Vadim Zvjaginsev, Mikhail Ulibin, Sergei Rublevsky, Konstantin Sakaev, Vasily Yemelin | |
| 1996 | 32-shaxmat Olimpiadasi | Garry Kasparov, Vladimir Kramnik, Alexey Dreev, Peter Svidler, Evgeny Bareev, Sergei Rublevsky | Vasyl Ivanchuk, Vladimir Malaniuk, Oleg Romanishin, Igor Novikov, Alexander Onischuk, Stanislav Savchenko | Boris Gulko, Alex Yermolinsky, Nick de Firmian, Gregory Kaidanov, Joel Benjamin, Larry Christiansen | |
| 1998 | 33-shaxmat Olimpiadasi | Peter Svidler, Sergei Rublevsky, Evgeny Bareev, Alexander Morozevich, Vadim Zvjaginsev, Konstantin Sakaev | Alex Yermolinsky, Alexander Shabalov, Yasser Seirawan, Boris Gulko, Nick de Firmian, Gregory Kaidanov | Vasyl Ivanchuk, Alexander Onischuk, Oleg Romanishin, Vladimir Malaniuk, Stanislav Savchenko, Ruslan Ponomariov | |
| 2000 | 34-shaxmat Olimpiadasi | Alexander Khalifman, Alexander Morozevich, Peter Svidler, Sergei Rublevsky, Konstantin Sakaev, Alexander Grischuk | Artur Yusupov, Robert Hübner, Rustem Dautov, Christopher Lutz, Klaus Bischoff, Thomas Luther | Vasyl Ivanchuk, Ruslan Ponomariov, Vladimir Baklan, Vereslav Eingorn, Oleg Romanishin, Vadim Malakhatko | |
| 2002 | 35-shaxmat Olimpiadasi | Garry Kasparov, Alexander Grischuk, Alexander Khalifman, Alexander Morozevich, Peter Svidler, Sergei Rublevsky | Péter Lékó, Judit Polgár, Zoltán Almási, Zoltán Gyimesi, Róbert Ruck, Péter Ács | Vladimir Akopian, Smbat Lputian, Karen Asrian, Gabriel Sargissian, Artashes Minasian, Ashot Anastasian | |
| 2004 | 36-shaxmat Olimpiadasi | Vasyl Ivanchuk, Ruslan Ponomariov, Andrei Volokitin, Alexander Moiseenko, Pavel Eljanov, Sergey Karjakin | Alexander Morozevich, Peter Svidler, Alexander Grischuk, Alexey Dreev, Alexander Khalifman, Vadim Zvjaginsev | Vladimir Akopian, Levon Aronian, Rafael Vaganian, Smbat Lputian, Gabriel Sargissian, Artashes Minasian | |
| 2006 | 37-shaxmat Olimpiadasi | Levon Aronian, Vladimir Akopian, Karen Asrian, Smbat Lputian, Gabriel Sargissian, Artashes Minasian | Bu Xiangzhi, Zhang Zhong, Zhang Pengxiang, Wang Yue, Ni Hua, Zhao Jun | Gata Kamsky, Alexander Onischuk, Hikaru Nakamura, Ildar Ibragimov, Gregory Kaidanov, Varuzhan Akobian | |
| 2008 | 38-shaxmat Olimpiadasi | Levon Aronian, Vladimir Akopian, Gabriel Sargissian, Tigran L. Petrosian, Artashes Minasian | Boris Gelfand, Michael Roiz, Boris Avrukh, Evgeny Postny, Maxim Rodshtein | Gata Kamsky, Hikaru Nakamura, Alexander Onischuk, Yury Shulman, Varuzhan Akobian | |
| 2010 | 39-shaxmat Olimpiadasi | Vasyl Ivanchuk, Ruslan Ponomariov, Pavel Eljanov, Zahar Efimenko, Alexander Moiseenko | Vladimir Kramnik, Alexander Grischuk, Peter Svidler, Sergey Karjakin, Vladimir Malakhov | Boris Gelfand, Emil Sutovsky, Ilya Smirin, Maxim Rodshtein, Victor Mikhalevski | |
| 2012 | 40-shaxmat Olimpiadasi | Levon Aronian, Sergei Movsesian, Vladimir Akopian, Gabriel Sargissian, Tigran L. Petrosian | Vladimir Kramnik, Alexander Grischuk, Sergey Karjakin, Evgeny Tomashevsky, Dmitry Jakovenko | Vasyl Ivanchuk, Ruslan Ponomariov, Andrei Volokitin, Pavel Eljanov, Alexander Moiseenko | |
| 2014 | 41-shaxmat Olimpiadasi | Wang Yue, Ding Liren, Yu Yangyi, Ni Hua, Wei Yi | Péter Lékó, Csaba Balogh, Zoltán Almási, Richárd Rapport, Judit Polgár | Parimarjan Negi, Panayappan Sethuraman, Krishnan Sasikiran, Adhiban Baskaran, Musunuri Rohit Lalit Babu | |
| 2016 | 42-shaxmat Olimpiadasi | Fabiano Caruana, Hikaru Nakamura, Wesley So, Sam Shankland, Ray Robson | Pavel Eljanov, Ruslan Ponomariov, Yuriy Kryvoruchko, Anton Korobov, Andrei Volokitin | Sergey Karjakin, Vladimir Kramnik, Evgeny Tomashevsky, Ian Nepomniachtchi, Alexander Grischuk | |
| 2018 | 43-shaxmat Olimpiadasi | Ding Liren, Yu Yangyi, Wei Yi, Bu Xiangzhi, Li Chao | Fabiano Caruana, Wesley So, Hikaru Nakamura, Sam Shankland, Ray Robson | Sergey Karjakin, Ian Nepomniachtchi, Dmitry Jakovenko, Vladimir Kramnik, Nikita Vitiugov | |
| 2020 | Onlayn shaxmat Olimpiadasi † | (Onlayn) | Vidit Gujrathi, Pentala Harikrishna, Koneru Humpy, Harika Dronavalli, Rameshbabu Praggnanandhaa, Divya Deshmukh, Viswanathan Anand, Nihal Sarin, Vantika Agrawal, Aravindh Chithambaram, Bhakti Kulkarni, Rameshbabu Vaishali Ian Nepomniachtchi, Vladislav Artemiev, Kateryna Lagno, Alexandra Kosteniuk, Alexey Sarana, Polina Shuvalova, Daniil Dubov, Aleksandra Goryachkina, Andrey Esipenko, Alexander Grischuk, Valentina Gunina, Margarita Potapova | — | Jan-Krzysztof Duda, Radosław Wojtaszek, Monika Soćko, Karina Cyfka, Igor Janik, Alicja Śliwicka, Grzegorz Gajewski, Szymon Gumularz, Mateusz Bartel, Iweta Rajlich, Jolanta Zawadzka Wesley So, Sam Shankland, Anna Zatonskih, Tatev Abrahamyan, Jeffery Xiong, Annie Wang, Carissa Yip, Ray Robson |
| 2021 | Onlayn shaxmat Olimpiadasi † | Daniil Dubov, Vladislav Artemiev, Aleksandra Goryachkina, Alexandra Kosteniuk, Andrey Esipenko, Polina Shuvalova, Kateryna Lagno, Leya Garifullina, Valentina Gunina, Alexander Grischuk, Vladimir Fedoseev, Volodar Murzin | Jeffery Xiong, Ray Robson, Irina Krush, Nazí Paikidze, Awonder Liang, Thalia Cervantes Landeiro, Dariusz Świercz, Anna Zatonskih | Ding Liren, Yu Yangyi, Hou Yifan, Ju Wenjun, Wang Shixu B, Ning Kaiyu, Xu Zhihang, Wei Yi, Lei Tingjie, Bu Xiangzhi, Zhu Jiner, Huang Qian Viswanathan Anand, Pentala Harikrishna, Koneru Humpy, Harika Dronavalli, Nihal Sarin, Rameshbabu Vaishali, Vidit Gujrathi, Rameshbabu Praggnanandhaa, Adhiban Baskaran, Tania Sachdev, Bhakti Kulkarni, Savitha Shri B | |
| 2022 | 44-shaxmat Olimpiadasi § | Nodirbek Abdusattorov, Nodirbek Yoqubboyev, Javohir Sindarov, Jahongir Vohidov, Shamsiddin Vohidov | Gabriel Sargissian, Hrant Melkumyan, Samvel Ter-Sahakyan, Manuel Petrosyan, Robert Hovhannisyan | Dommaraju Gukesh, Nihal Sarin, Rameshbabu Praggnanandhaa, Adhiban Baskaran, Raunak Sadhwani | |
| 2024 | 45-shaxmat Olimpiadasi | ||||
| 2026 | 46-shaxmat Olimpiadasi |
* 1976-yilda SSSR, boshqa kommunistik davlatlar va arab davlatlari siyosiy sabablarga koʻra raqobatlashmadi.
†FIDE onlayn olimpiadalarni 2020 va 2021-yillarda COVID-19 pandemiyasi boshlanganidan keyin tashkil qildi.
‡2020-yilgi onlayn shaxmat Olimpiadasida Cloudflare serverlarining global uzilishi tufayli bir necha hind jamoasi aʼzolari ulanishda muammolarga duch kelganidan keyin Rossiya va Hindiston birgalikda gʻolib deb eʼlon qilindi.
§2022-yilgi tadbir dastlab Belarusning Minsk shahrida oʻtkazilishi rejalashtirilgan edi, biroq u dastlab 2020-yilgi Olimpiadaga mezbonlik qilgan Moskvaga koʻchirildi va COVID-19 pandemiyasi tufayli bekor qilindi. Biroq, Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi munosabati bilan FIDE 2022-yilning fevral oyida turnir Rossiyada oʻtkazilmasligi va Hindistonning Chennay shahriga koʻchirilishi haqida bayonot berdi.
Sovrindor jamoalarning umumiy natijalari
| ]Jadvalda shaxmat Olimpiadasida qoʻlga kiritilgan medallar (norasmiy tadbirlarni hisobga olmaganda), birinchi oʻrinni olgan medallar soni, ikkinchi oʻrin medallari boʻyicha uzilgan duranglar va boshqalar boʻyicha tartiblangan ochiq jamoalar keltirilgan.
| Oʻrin | Davlat | Oltin | Kumush | Bronza | Umumiy |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 18 | 1 | 0 | 19 | |
| 2 | 6 | 6 | 8 | 20 | |
| 3 | 6 | 3 | 3 | 12 | |
| 4 | 3 | 7 | 2 | 12 | |
| 5 | 3 | 1 | 3 | 7 | |
| 6 | 2 | 2 | 3 | 7 | |
| 7 | 2 | 1 | 0 | 3 | |
| 8 | 1 | 6 | 6 | 13 | |
| 9 | 1 | 2 | 3 | 6 | |
| 10 | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| 11 | 1 | 1 | 0 | 2 | |
| 12 | 0 | 3 | 3 | 6 | |
| 13 | 0 | 3 | 2 | 5 | |
| 14 | 0 | 2 | 1 | 3 | |
| 15 | 0 | 1 | 1 | 2 | |
| 0 | 1 | 1 | 2 | ||
| 0 | 1 | 1 | 2 | ||
| 18 | 0 | 1 | 0 | 1 | |
| 0 | 1 | 0 | 1 | ||
| 20 | 0 | 0 | 2 | 2 | |
| 0 | 0 | 2 | 2 | ||
| 22 | 0 | 0 | 1 | 1 | |
| 0 | 0 | 1 | 1 | ||
| Jami (23 davlat) | 44 | 44 | 44 | 132 | |
Eng muvaffaqiyatli oʻyinchilar
| ]Qalin harf faol shaxmatchilarni va barcha oʻyinchilar (jumladan, ushbu jadvalga kiritilmagan) oʻrtasida eng yuqori medallar sonini bildiradi.
Bir nechta jamoa chempionlari
| ]| Oʻrin | Shaxmatchi | Davlat | dan | gacha | Oltin | Kumush | Bronza | Jami |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Tigran Petrosian | 1958 | 1978 | 9 | 1 | — | 10 | |
| 2 | Vasily Smyslov | 1952 | 1972 | 9 | — | — | 9 | |
| 3 | Garry Kasparov | 1980 | 2002 | 8 | — | — | 8 | |
| Mikhail Tal | 1958 | 1982 | 8 | — | — | 8 | ||
| 5 | Paul Keres | 1939 | 1964 | 7 | — | 1 | 8 | |
| 6 | Efim Geller | 1952 | 1980 | 7 | — | — | 7 | |
| 7 | Lev Polugaevsky | 1966 | 1984 | 6 | 1 | — | 7 | |
| Boris Spassky | 1962 | 1978 | 6 | 1 | — | 7 | ||
| 9 | Mikhail Botvinnik | 1954 | 1964 | 6 | — | — | 6 | |
| Anatoly Karpov | 1972 | 1988 | 6 | — | — | 6 | ||
| Viktor Korchnoi | 1960 | 1974 | 6 | — | — | 6 |
Bir nechta jamoaviy medallar sovrindorlari
| ]Jadvalda shaxmat olimpiadalarida umumiy hisobda kamida 7 ta jamoaviy medal qoʻlga kiritgan shaxmatchilar koʻrsatilgan.
| Oʻrin | Shaxmatchi | Davlat | dan | gacha | Oltin | Kumush | Bronza | Jami |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Svetozar Gligorić | 1950 | 1974 | 1 | 6 | 5 | 12 | |
| 2 | Tigran Petrosian | 1958 | 1978 | 9 | 1 | — | 10 | |
| 3 | Borislav Ivkov | 1956 | 1980 | — | 6 | 4 | 10 | |
| 4 | Vasily Smyslov | 1952 | 1972 | 9 | — | — | 9 | |
| 5 | Aleksandar Matanović | 1954 | 1972 | — | 5 | 4 | 9 | |
| 6 | Garry Kasparov | 1980 | 2002 | 8 | — | — | 8 | |
| Mikhail Tal | 1958 | 1982 | 8 | — | — | 8 | ||
| 8 | Paul Keres | 1939 | 1964 | 7 | — | 1 | 8 | |
| 9 | Vassily (Vasyl) Ivanchuk | 1988 | 2012 | 4 | 1 | 3 | 8 | |
| 10 | Efim Geller | 1952 | 1980 | 7 | — | — | 7 | |
| 11 | Lev Polugaevsky | 1966 | 1984 | 6 | 1 | — | 7 | |
| Boris Spassky | 1962 | 1978 | 6 | 1 | — | 7 | ||
| 13 | Vladimir Kramnik | 1992 | 2018 | 3 | 2 | 2 | 7 | |
| 14 | Mieczysław (Miguel) Najdorf | 1935 | 1962 | — | 4 | 3 | 7 |
Ochiq boʻlimda eng yaxshi individual natijalar
| ]Umumiy foiz tartibida eng yaxshi individual natijalar:
| Oʻrin | Shaxmatchi | Davlat | Ol. | Gms. | + | = | — | % | Individual medallar | Individual medallar soni | Jamoaviy medallar | Jamoaviy medallar soni |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Mikhail Tal | 8 | 101 | 65 | 34 | 2 | 81.2 | 5 – 2 – 0 | 7 | 8 – 0 – 0 | 8 | |
| 2 | Anatoly Karpov | 6 | 68 | 43 | 23 | 2 | 80.1 | 3 – 0 – 0 | 3 | 6 – 0 – 0 | 6 | |
| 3 | Tigran Petrosian | 10 | 129 | 78 | 50 | 1 | 79.8 | 6 – 0 – 0 | 6 | 9 – 1 – 0 | 10 | |
| 4 | Isaac Kashdan | 5 | 79 | 52 | 22 | 5 | 79.7 | 2 – 1 – 2 | 5 | 3 – 1 – 0 | 4 | |
| 5 | Vasily Smyslov | 9 | 113 | 69 | 42 | 2 | 79.6 | 4 – 2 – 2 | 8 | 9 – 0 – 0 | 9 | |
| 6 | David Bronstein | 4 | 49 | 30 | 18 | 1 | 79.6 | 3 – 1 – 0 | 4 | 4 – 0 – 0 | 4 | |
| 7 | Garry Kasparov | 8 | 82 | 50 | 29 | 3 | 78.7 | 3 – 1 – 2 | 6 | 8 – 0 – 0 | 8 | |
| 8 | Alexander Alekhine | 5 | 72 | 43 | 27 | 2 | 78.5 | 2 – 2 – 0 | 4 | 0 – 0 – 0 | 0 | |
| 9 | Milan Matulović | 6 | 78 | 46 | 28 | 4 | 76.9 | 1 – 2 – 0 | 3 | 0 – 2 – 2 | 4 | |
| 10 | Paul Keres | 10 | 141 | 85 | 44 | 12 | 75.9 | 5 – 1 – 1 | 7 | 7 – 0 – 1 | 8 | |
| 11 | Efim Geller | 7 | 76 | 46 | 23 | 7 | 75.7 | 3 – 3 – 0 | 6 | 7 – 0 – 0 | 7 | |
| 12= | Israel Horowitz | 4 | 51 | 29 | 19 | 3 | 75.5 | 2 – 0 – 0 | 2 | 3 – 0 – 0 | 3 | |
| 12= | James Tarjan | 5 | 51 | 32 | 13 | 6 | 75.5 | 2 – 0 – 1 | 3 | 1 – 0 – 3 | 4 | |
| 14 | Bobby Fischer | 4 | 65 | 40 | 18 | 7 | 75.4 | 0 – 2 – 1 | 3 | 0 – 2 – 0 | 2 | |
| 15 | Ian Nepomniachtchi | 4 | 38 | 20 | 17 | 1 | 75.0 | 0 – 2 – 2 | 4 | 0 – 0 – 2 | 2 | |
| 16 | Mikhail Botvinnik | 6 | 73 | 39 | 31 | 3 | 74.7 | 2 – 1 – 2 | 5 | 6 – 0 – 0 | 6 | |
| 17 | Amon Simutowe | 4 | 37 | 23 | 9 | 5 | 74.3 | 0 – 1 – 0 | 1 | 0 – 0 – 0 | 0 | |
| 18 | Ding Liren | 4 | 38 | 19 | 18 | 1 | 73.7 | 1 – 0 – 1 | 2 | 2 – 0 – 0 | 2 | |
| 19 | Salo Flohr | 5 | 82 | 46 | 28 | 8 | 73.2 | 2 – 1 – 1 | 4 | 0 – 1 – 1 | 2 | |
| 20 | Felipe El Debs | 4 | 35 | 21 | 9 | 5 | 72.9 | 0 – 0 – 0 | 0 | 0 – 0 – 0 | 0 |

- Izohlar
Ushbu jadvalga faqat kamida toʻrtta Olimpiadada qatnashgan oʻyinchilar kiritilgan.
Koʻrsatilgan medallar oltin – kumush – bronza. Shaxsiy medallar statistikasi faqat har bir taxtada eng yaxshi uchta oʻyinchiga beriladigan medallarni oʻz ichiga oladi. Umumiy ishlash reytingi uchun medallar (1984—2006-yillarda berilgan) ushbu statistikaga kiritilmagan, lekin jadval ostida alohida keltirilgan.
Anatoliy Karpov umumiy koʻrsatkichlar boʻyicha yana bir kumush medalni qoʻlga kiritdi. U jami 3 ta oltin va 1 ta kumush medalni qoʻlga kiritdi.
Garry Kasparov oʻzining birinchi toʻrtta olimpiadasini Sovet Ittifoqi uchun, qolganini Rossiya uchun oʻtkazdi. U umumiy koʻrsatkichlar boʻyicha yana toʻrtta shaxsiy oltin medal va bitta shaxsiy kumush medalni qoʻlga kiritdi. U jami 7 ta oltin, 2 ta kumush va 2 ta bronza yakkalik medallarini qoʻlga kiritdi.
Pol Keres oʻzining dastlabki uchta olimpiadasini Estoniya uchun, qolganini Sovet Ittifoqi uchun oʻtkazdi.
Ayollar shaxmat olimpiadasi
| ]| Yil | Tadbir | Mezbon | Oltin | Kumush | Bronza |
|---|---|---|---|---|---|
| 1957 | 1-ayollar olimpiadasi | Emmen | |||
| 1963 | 2-ayollar olimpiadasi | Split | |||
| 1966 | 3-ayollar olimpiadasi | Oberhausen | |||
| 1969 | 4-ayollar olimpiadasi | Lyublin | Chexoslovakiya 19 | ||
| 1972 | 5-ayollar olimpiadasi | Skopye | |||
| 1974 | 6-ayollar olimpiadasi | Medellin | |||
| 1976 | 7-ayollar olimpiadasi | Hayfa | |||
| 1978 | 8-ayollar olimpiadasi | Buenos Ayres | |||
| 1980 | 9-ayollar olimpiadasi | Valletta | |||
| 1982 | 10-ayollar olimpiadasi | Lucerne | |||
| 1984 | 11-ayollar olimpiadasi | Saloniki | |||
| 1986 | 12-ayollar olimpiadasi | Dubay | |||
| 1988 | 13-ayollar olimpiadasi | Saloniki | |||
| 1990 | 14-ayollar olimpiadasi | Novi Sad | |||
| 1992 | 15-ayollar olimpiadasi | Manila | |||
| 1994 | 16-ayollar olimpiadasi | Moskva | |||
| 1996 | 17-ayollar olimpiadasi | Yerevan | |||
| 1998 | 18-ayollar olimpiadasi | Elista | |||
| 2000 | 19-ayollar olimpiadasi | Istanbul | |||
| 2002 | 20-ayollar olimpiadasi | Bled | |||
| 2004 | 21-ayollar olimpiadasi | Calvià | |||
| 2006 | 22-ayollar olimpiadasi | Turin | |||
| 2008 | 23-ayollar olimpiadasi | Dresden | |||
| 2010 | 24-ayollar olimpiadasi | Xanti-Mansiysk | |||
| 2012 | 25-ayollar olimpiadasi | Istanbul | |||
| 2014 | 26-ayollar olimpiadasi | Tromsø | |||
| 2016 | 27-ayollar olimpiadasi | Baku | |||
| 2018 | 28-ayollar olimpiadasi | Batumi | |||
| 2022 | 29-ayollar olimpiadasi | Chennay | |||
| 2024 | 30-ayollar olimpiadasi | Budapesht |
Manbalar
| ]- Brace, Edward R. (1977), An Illustrated Dictionary of Chess, Hamlyn Publishing Group, 64-bet, ISBN 1-55521-394-4
- FIDE History by Bill Wall. Qaraldi: 2-may 2008.
- „Code Signatories“. World Anti-Doping Agency. Qaraldi: 16-oktyabr 2017-yil.
- Complete FIDE Anti-Doping Documents (Wayback Machine saytida 2020-06-08 sanasida arxivlangan) FIDE official website. Qaraldi: 2-may 2008.
- AM. „Chess WADA – Anti-Doping Policy, Nutrition and Health“. www.fide.com. 16-may 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-oktyabr 2017-yil.
- Open letter from 50 players on drug testing (Web Archive)
- „Controversy over FIDE doping check“ (27-oktyabr 2002-yil). Qaraldi: 16-oktyabr 2017-yil.
- „Controversy over FIDE doping check“ (27-oktyabr 2002-yil). Qaraldi: 16-oktyabr 2017-yil.
- Grossekathöfer, Maik. „Outrage Over Ivanchuk: The Great Chess Doping Scandal“. Der Spiegel (11-dekabr 2008-yil). Qaraldi: 16-oktyabr 2017-yil.
- „Top Chess Blogs - Chess.com“. Chess.com. 2016-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-oktyabr 2017-yil.
- „Decision of the FIDE Doping Hearing Panel (Miller)“. 2020-yil 29-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-oktyabr 2017-yil.
- „Decision of the FIDE Doping Hearing Panel (Press)“. 2020-yil 29-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-oktyabr 2017-yil.
- „Decision of the FIDE Doping Hearing Panel“. www.fide.com. 23-yanvar 2009-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-oktyabr 2017-yil.
- Minutes of 2010 FIDE General Assembly (page 24)
- „ФИДЕ и ВАДА будут совместно выявлять допинг в шахматах“ (24-noyabr 2015-yil). Qaraldi: 16-oktyabr 2017-yil.
- FIDE submits regulation changes for Chess Olympiad (Wayback Machine saytida 2008-12-05 sanasida arxivlangan) Fide.com
Havolalar
| ]- FIDE qoʻllanmasi: Shaxmat olimpiadalari
- OlimpBase: Shaxmat Olimpiadalari
- Talabalar shaxmat Olimpiadasi — shaxmat boʻyicha talabalar jamoalari oʻrtasidagi jahon chempionati
- Shaxmat olimpiadalari
- Shaxmat
vikipediya, viki, kitob, kitoblar, kutubxona, maqola, o‘qish, yuklab olish, bepul, bepul yuklab olish, mobil, telefon, android, ios, apple, mobil telefon, kompyuter, veb, axborot Shaxmat Olimpiadasi haqida, Shaxmat Olimpiadasi nima? Shaxmat Olimpiadasi nimani anglatadi?




Izoh qoldiring
Munozaraga qoʻshilishni xohlaysizmi?Hissa qoʻshishingiz mumkin!