Anton Zeilinger
| Anton Zeilinger | |
|---|---|
![]() | |
| Tavalludi | 20-may 1945-yil Ried im Innkreis |
| Fuqaroligi | Avstriya |
Anton Zeilinger (talaffuzi: Anton Zaylinger; 1945-yil 20-mayda tugʻilgan) — avstriyalik kvant fizigi va fizika boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori..Vena universitetining faxriy fizika professori va Avstriya Fanlar akademiyasining Kvant optikasi va kvant axboroti institutining olimi. Uning koʻpgina tadqiqotlari kvant oʻzaro bogʻliqligining asosiy jihatlari va qoʻllanishi bilan bogʻliq.
2007-yilda Zeilinger London Fizika Institutining birinchi ochilish marosimida Isaac Newton medalini oldi. „Kvant fizikasi asoslariga qoʻshgan kontseptual va eksperimental hissasi uchun kvant maʼlumotlarining tez rivojlanayotgan sohasi uchun asos boʻldi.“. 2022-yil oktyabr oyida Alen Aspect va John Clauser bilan birga Bell tengsizliklarining buzilishini aniqlash ustidagi ishlari uchun fizika boʻyicha Nobel mukofotini oldi.
Bolaligi va taʼlim
| ]Anton Zeilinger 1945-yilda Avstriyaning Ried im Innkreis shahrida, Yuqori Avsriya, tugʻilgan. 1963—1971-yillarda Vena universitetida fizika fakultetida tahsil olgan. 1971-yilda Vena universitetida Helmut Rauch rahbarligi ostida „Dy-single kristalli neytron depolyarizatsiyasi oʻlchovlari“ mavzusidagi dissertatsiya bilan doktorlik darajasini oldi. 1979-yilda Vena Texnologiya Universitetida oʻqituvchi boʻlgan.
Faoliyati
| ]1970-yillarda Zeilinger Vena Atom institutida, 1979-yilgacha Massachusets texnologiya instituti neytron diffraktsiya laboratoriyasida ilmiy xodim boʻlib ishladi. Oʻsha yili universitet professori boʻldi.
1981-yilda Zeilinger MTIga fizika fakulteti dotsenti sifatida qaytib, 1983-yilgacha ishladi. 1980—1990-yillarda Vena texnologiya universiteti, Myunxen texnika universiteti, Insbruk universiteti va Vena universitetlarida professor boʻlib ishlagan. Shuningdek, 2004—2013-yillarda Vena shahridagi Kvant optikasi va kvant axboroti institutining direktori boʻlgan. Zeilinger 2013-yilda Vena universitetining faxriy professori boʻldi. 2013-yildan 2022-yilgacha Avstriya Fanlar akademiyasining prezidenti boʻlgan.
2006-yildan beri Avstriya Fan va Texnologiya Instituti vasiylik kengashi raisining oʻrinbosari. Zeilinger taklifi bilan boshlangan ulkan loyiha — 2009-yilda fan va texnologiya sohasidagi iqtidorli talabalarni qoʻllab-quvvatlashga bagʻishlangan Traunkirchen xalqaro akademiyasini tashkil etilishi boʻldi. U Douglas Adams tomonidan yozilgan „Galaktika boʻylab avtostop bilan“ qoʻllanmasining muxlisi boʻlib, oʻzining kemasini „42“ deb nomlagan.
Tadqiqotlari
| ]Kvant teleportatsiyasi
| ]Eng mashhur ishi — mustaqil kubitning kvant teleportatsiyasini birinchi marta amalga oshirishi boʻlgan. Keyinchalik bu ishni ikkita Kanar orollari orasidagi 144 kilometrdan ortiq masofada teleportlangan kubitlar va kvant teleportatsiyasini erkin tarqatish manbasini tajriba qildi. Kvant teleportatsiyasi koʻplab kvant axborot protokollarida muhim tushunchadir.
Entanglement swapping — chigallikni teleportatsiya qilish
| ]Uning taklifidan soʻng, chalkashliklarni almashtirish birinchi marta 1998-yilda Zeilinger guruhi tomonidan eksperimental ravishda amalga oshirildi. Keyinchalik kechiktirilgan tanlovni almashtirish testini oʻtkazish uchun qoʻllandi.
Ikki kubitdan tashqari chalkashlik — GHZ-holatlari va ularning amalga oshirilishi
| ]Anton Zailinger koʻp zarrachalar chalkashlik sohasini ochishga hal qiluvchi hissa qoʻshdi. 1990-yilda Daniel Grinberger va Michael Horne bilan birinchi boʻlib ikki kubitdan koʻproq chalkashlik ustida ishlagan. Natijada paydo boʻlgan GHZ teoremasi (Grinberger-Xorn-Zeylinger qoidasi) kvant fizikasi uchun asosiy manba hisoblanadi.
GHZ holatlari koʻp zarrachalar bilan bogʻlanishning birinchi holatlari boʻlgan.
Nihoyat, 1999-yilda u ikkita zarrachadan tashqari chalkashlikning birinchi eksperimental dalillarini va GHZ holatlari uchun kvant nolokalligining birinchi sinovini taqdim etishga muvaffaq boʻldi.
Kvant aloqasi, kvant kriptografiyasi, kvant hisoblash
| ]1998-yilda (2000-yilda nashr etilgan) uning guruhi birinchi boʻlib chigal fotonlar bilan kvant kriptografiyasini amalga oshirdi.
Kvant chalkashligini optik kvant hisoblashiga ham qoʻlladi. bir tomonlama kvant hisoblashning birinchi amaliyotini amalga oshirdi.
Zeilinger va guruhining katta masofalarga chalkashliklarni taqsimlash boʻyicha tajribalari Dunay daryosining turli qirgʻogʻida joylashgan laboratoriyalar oʻrtasida boʻsh joy va tolaga asoslangan kvant aloqasi teleportatsiyasidan boshlandi..Kanar orollari oʻrtasidagi sinov natijasida sunʼiy yoʻldoshlar bilan kvant aloqasi mumkinligi muvaffaqiyatli namoyish etildi.
Manbalar
| ]- „The Nobel Prize in Physics 2022“ (inglizcha). NobelPrize.org. Qaraldi: 4-oktyabr 2022-yil.
- „Anton Zeilinger“. www.nasonline.org. Qaraldi: 4-oktyabr 2022-yil.
- „Anton Zeilinger scoops first Isaac Newton medal“ (inglizcha). Physics World (3-oktyabr 2007-yil). Qaraldi: 4-oktyabr 2022-yil.
- Ahlander, Johan; Burger, Ludwig; Pollard, Niklas. „Nobel physics prize goes to sleuths of 'spooky' quantum science“ (inglizcha). Reuters (4-oktyabr 2022-yil). Qaraldi: 4-oktyabr 2022-yil.
- „Anton Zeilinger“. Encyclopedia Britannica.
- „Curriculum Vitae Anton Zeilinger“. Austrian Academy of Sciences (30-sentyabr 2022-yil). 30-avgust 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-oktyabr 2022-yil.
- „Neutron depolarization measurements on a Dy-single crystal“. Austrian Academy of Sciences (1972). 8-yanvar 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-oktyabr 2022-yil.
- „Anton Zeilinger – new President of the Austrian Academy of Sciences“. Vienna Center for Quantum Science and Technology (16-mart 2013-yil). 13-oktyabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-sentyabr 2013-yil.
- „International Academy Traunkirchen“. 19-dekabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-oktyabr 2021-yil.
- Minkel, JR (1-avgust 2007-yil). „The Gedanken Experimenter“. Scientific American. 297-jild, № 2. 94–96-bet. Bibcode:2007SciAm.297b..94M. doi:10.1038/scientificamerican0807-94. PMID 17894178.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format () Manba xatosi: Invalid<ref>tag; name "autogenerated1" defined multiple times with different content - D. Bouwmeester, J. W. Pan, K. Mattle, M. Eibl, H. Weinfurter & A. Zeilinger, Experimental Quantum Teleportation, Nature 390, 575-579 (1997).
- J.-W. Pan, S. Gasparoni, M. Aspelmeyer, T. Jennewein & A. Zeilinger, Experimental Realization of Freely Propagating Teleported Qubits, Nature 421, 721-725 (2003).
- X.-S. Ma, T. Herbst, T. Scheidl, D. Wang, S. Kropatschek, W. Naylor, B. Wittmann, A. Mech, J. Kofler, E. Anisimova, V. Makarov, T. Jennewein, R. Ursin & A. Zeilinger, Quantum teleportation over 143 kilometres using active feed-forward, Nature 489, 269-273 (2012).
- Shelton. „Yale researchers 'teleport' a quantum gate“ (inglizcha). YaleNews (5-sentyabr 2018-yil). Qaraldi: 4-oktyabr 2022-yil.
- M. Zukowski, A. Zeilinger, M. A. Horne & A.K. Ekert, Event-Ready-Detectors Bell Experiment via Entanglement Swapping, Phys.
- J.-W. Pan, D. Bouwmeester, H. Weinfurter & A. Zeilinger, Experimental entanglement swapping: Entangling photons that never interacted, Phys.
- X.-S. Ma, S.Zotter, J. Kofler, R. Ursin, T. Jennewein, Č.
- D. Greenberger; M. Horne; A. Zeilinger (1-avgust 1993-yil). „Multiparticle Interferometry and the Superposition Principle“. Physics Today. 46-jild, № 8. 22-bet. Bibcode:1993PhT....46h..22G. doi:10.1063/1.881360. 23-aprel 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 21 April 2021.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format () - D. M. Greenberger, M. A. Horne, A. Shimony & A. Zeilinger, Bell’s Theorem without Inequalities, American Journal of Physics 58, 1131-1143 (1990).
- Daniel M. Greenberger „Going Beyond Bell's Theorem“, . Bell's Theorem, Quantum Theory, and Conceptions of the Universe, 1 Kafatos: , Heidelberg: Springer, 1989 — 69–72-bet. ISBN 978-94-017-0849-4. Qaraldi: 22-aprel 2021-yil.
- Jian-Wei Pan; Zeng-Bing Chen; Chao-Yang Lu; Harald Weinfurter; Anton Zeilinger; Marek Żukowski (11-may 2012-yil). „Multiphoton entanglement and interferometry“. Rev. Mod. Phys. 84-jild, № 2. 777-bet. arXiv:0805.2853. Bibcode:2012RvMP...84..777P. doi:10.1103/RevModPhys.84.777. 25-may 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 21 April 2021.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format () - D. Bouwmeester, J.-W. Pan, M. Daniell, H. Weinfurter & A. Zeilinger, Observation of three-photon Greenberger-Horne-Zeilinger entanglement, Phys.
- J.-W. Pan, D. Bouwmeester, M. Daniell, H. Weinfurter & A. Zeilinger, Experimental test of quantum nonlocality in three-photon Greenberger-Horne-Zeilinger entanglement, Nature 403, 515-519 (2000).
- T. Jennewein, C. Simon, G. Weihs, H. Weinfurter & A. Zeilinger, Quantum Cryptography with Entangled Photons, Phys.
- P. Walther, K.J. Resch, T. Rudolph, E. Schenck, H. Weinfurter, V. Vedral, M. Aspelmeyer & A. Zeilinger, Experimental one-way quantum computing, Nature 434 (7030), 169-176 (2005).
- E. Knill, R. Laflamme & G. J. Milburn, A scheme for efficient quantum computation with linear optics, Nature 409, 46-52 (2001).
- Rupert Ursin; Thomas Jennewein; Markus Aspelmeyer; Rainer Kaltenbaek; Michael Lindenthal; Philip Walther; Anton Zeilinger (18-avgust 2004-yil). „Quantum teleportation across the Danube“. Nature. 430-jild, № 7002. 849-bet. doi:10.1038/430849a. PMID 15318210. 4-oktyabr 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 21 April 2021.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
- 20-mayda tugʻilganlar
- 1945-yilda tugʻilganlar
- Fizika boʻyicha Nobel mukofoti sovrindorlari
- Yashayotgan insonlar
- Fransiya kolleji akademik xodimlari
vikipediya, viki, kitob, kitoblar, kutubxona, maqola, o‘qish, yuklab olish, bepul, bepul yuklab olish, mobil, telefon, android, ios, apple, mobil telefon, kompyuter, veb, axborot Anton Zeilinger haqida, Anton Zeilinger nima? Anton Zeilinger nimani anglatadi?




Izoh qoldiring
Munozaraga qoʻshilishni xohlaysizmi?Hissa qoʻshishingiz mumkin!