Jean-Marie Lehn

/ 0 Izohlar/ichida / tomonidan
Vikipediya, erkin ensiklopediya

Jan-Mari Len (1939-yil 30-sentyabrda tugʻilgan) — fransuz kimyogari. U 1987-yilda Donald Kram va Charlz Pedersen bilan birga kriptondlarni sintez qilgani uchun kimyo boʻyicha Nobel mukofotiga sazovor boʻlgan . Len supramolekulyar kimyo, yaʼni molekulalararo oʻzaro taʼsirlar natijasida yaratilgan xost-mehmon molekulyar birikmalari kimyosi sohasida ilk innovator boʻlgan va bu sohada innovatsiyalarni davom ettirmoqda. 2006-yil -yanvar(2006-01-00) holatiga koʻra uning guruhi kimyo adabiyotida 790 ta maqola chop etgan..

image
Jan-Mari Lehn va boshqalar tomonidan bildirilgan dumaloq spiral yigʻilish. Anjyuda. Kimyo., Int. Ed. Ingliz. 1996, 35, 1838-1840.
image
Lehn va boshqalar tomonidan bildirilgan katlamaning kristalli tuzilishi. Helvda. Chim. Acta. , 2003, 86, 1598-1624.

Hayoti

| ]

Dastlabki yillar

| ]

Len Fransiyaning Elzas, Rosheim shahrida Per va Mari Len oilasida tugʻilgan. U asli olzasiyalik nemis. Uning otasi novvoy boʻlgan, lekin musiqaga qiziqishi tufayli u keyinchalik shahar organchisi boʻlgan. Len musiqani ham oʻrgangan va bu uning fandan keyin asosiy qiziqishiga aylanganini aytdi. U olim sifatidagi professional faoliyati davomida organ chalishni davom ettirdi. 1950-yildan 1957-yilgacha Obernaydagi oʻrta maktabda lotin, yunon, nemis va ingliz tillarini, fransuz adabiyotini oʻz ichiga olgan va keyinchalik u falsafa va fanga, xususan kimyoga juda qiziqib qolgan. 1957-yil iyul oyida u falsafa boʻyicha bakalavr, oʻsha yilning sentyabr oyida esa tabiiy fanlar boʻyicha bakalavr darajasini oldi.

Strasburg universitetida u falsafani oʻrganishni oʻylagan boʻlsa-da, u fizika, kimyo va tabiiy fanlar boʻyicha kurslarni oʻrganishni yakunladi, Guy Ourisson maʼruzalarida qatnashdi va organik kimyo boʻyicha ilmiy martaba bilan shugʻullanmoqchi ekanligini angladi. U Ourisson laboratoriyasiga qoʻshildi va doktorlik darajasiga koʻtarildi. U yerda u laboratoriyaning birinchi NMR spektrometri uchun mas’ul edi va steroid hosilalarida proton NMR signallarining oʻrinbosar induktsiyasi uchun qoʻshimchalar qoidasini koʻrsatgan birinchi ilmiy maqolasini nashr etdi. U doktorlik dissertatsiyasini oldi va bir yil davomida Garvard universitetidagi Robert Berns Vudvordning laboratoriyasida B12 vitamini sintezi ustida ishladi.

Faoliyati

| ]

1966-yilda u Strasburg universitetining kimyo kafedrasiga konferensiya magistri (dotsent) lavozimiga tayinlandi. Uning tadqiqotlari molekulalarning fizik xususiyatlariga, bu xususiyatning tuzilish bilan qanday bogʻliqligini yaxshiroq tushunish uchun maʼlum bir xususiyatni namoyish qilish uchun maxsus moʻljallangan birikmalarni sintez qilishga qaratilgan.

1968-yilda u boshqa molekula joylashishi mumkin boʻlgan boʻshliqni oʻz ichiga olgan qafasga oʻxshash molekulalarning sinteziga erishdi. Organik kimyo unga kerakli shakldagi qafaslarni yaratishga imkon berdi va shu bilan faqat maʼlum turdagi molekulalarning qafasga joylashishiga imkon berdi. Bu kimyoning yangi sohasi, sensorlar uchun asos boʻldi. Bunday mexanizmlar molekulyar biologiyada ham katta rol oʻynaydi.

Bu kriptandlar, Lehn deb ataganidek, uning asosiy qiziqish markaziga aylandi va uning kimyoning yangi turini — „supramolekulyar kimyo“ ni taʼriflashiga olib keldi, u bir molekula ichidagi aloqalarni oʻrganish oʻrniga, molekulalararo diqqatga sazovor joylarni koʻrib chiqadi va nima boʻlar edi? keyinchalik mitsellar, polimerlar yoki gillar kabi „moʻrt narsalar“ deb nomlanadi.

1980-yilda u nufuzli College de France oʻqituvchisi etib saylandi va 1987-yilda Donald Kram va Charlz Pedersen bilan birga kriptondlar boʻyicha ishlari uchun Nobel mukofotiga sazovor boʻldi.

Hozirda u Hindistonning Reliance Industries Limited kompaniyasi tomonidan tuzilgan Reliance Innovatsion Kengash aʼzosi.

2021-yil -Missing required parameter 1=''month''!(2021-Missing required parameter 1=month!-00) holatiga koʻra, Lehn has an h-index of 154 according to Google Scholar and of 137 (946 documents) according to Scopus.

Meros

| ]

1987-yilda Per Bulez kimyo boʻyicha Nobel mukofoti munosabati bilan Lenga Fragment d’une ébauche nomli juda qisqa pianino asarini bagʻishladi.

Shaxsiy hayoti

| ]

Len 1965-yilda Silvi Ledererga turmushga chiqdi va birga Devid va Matias ismli ikki oʻgʻil koʻrdi.

Len ateist.

Faxr va mukofotlar

| ]

Lehn koʻplab mukofot va mukofotlarga sazovor boʻlgan, jumladan:.

Jean-Marie Lehn, UNESCO 2011

 

  • Knight of the Ordre National du Mérite (1976)
  • Elected an International Member of the United States National Academy of Sciences (1980)
  • Elected a Member of the American Academy of Arts and Sciences (1980)
  • CNRS Gold medal (1981)
  • Knight of the Légion d’Honneur (1983)
  • Humboldt Prize (1983)
  • Elected a Foreign Member of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (1983)
  • Nobel Prize in Chemistry (1987)
  • Elected a Member of the American Philosophical Society (1987)
  • Officer of the Légion d’Honneur (1988)
  • Knight of the Ordre des Palmes Académiques (1989)
  • Pour le Mérite (1990)
  • Officer of the Ordre National du Mérite (1993)
  • Elected a Foreign Member of the Royal Society (ForMemRS) in 1993
  • Commander of the Légion d’Honneur (1996)
  • The Davy Medal of the Royal Society (1997)
  • Austrian Cross of Honour for Science and Art, 1st class (2001)
  • Grand Officer of the Order of Cultural Merit of Romania (2004)
  • Gutenberg Lecture Award (2006)
  • ISA Medal for Science (2006)
  • Knight Commander’s Cross of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany (2009)
  • Grand Officer of the French Légion d’Honneur (2014)

Faxriy unvonlar

| ]

Len koʻplab faxriy doktorlik unvonlarini oldi (25, 2006-yil -yanvar(2006-01-00) holatiga koʻra), dan:

 

  1. Hebrew University of Jerusalem, 1984
  2. Autonomous University of Madrid, 1985
  3. Georg-August University of Göttingen, 1987
  4. Université Libre de Bruxelles, 1987
  5. University of Crete (Iraklion University), 1989
  6. Università degli Studi di Bologna, 1989
  7. Charles University of Prague, 1990
  8. University of Sheffield, 1991
  9. University of Twente, 1991
  10. University of Athens, 1992
  11. National Technical University of Athens (Polytechnical University of Athens), 1992
  12. Illinois Wesleyan University, 1995
  13. Université de Montréal, 1995
  14. University of Bielefeld, 1998
  15. Honorary Professor, University of Science and Technology of China, Hefei, 1998
  16. Honorary Professor, Southeast University, Nanjing, 1998
  17. Weizmann Institute of Science, Rehovot, 1998
  18. Faculté des Sciences Appliquées, Université Libre de Bruxelles, 1999
  19. Nagoya University, 2000
  20. Université de Sherbrooke, 2000
  21. Università di Trieste, 2001
  22. Honorary Professor, Shanghai Jiao Tong University, 2003
  23. Honorary Professor, Nanjing University, 2003
  24. Royal Institute of Technology, Stockholm, 2003
  25. University of St. Andrews, 2004
  26. Heriot Watt University, Edinburgh, 2005
  27. Peter the Great St. Petersburg Polytechnic University (Technical University, St Petersburg), 2005
  28. Masaryk University, Brno, 2005
  29. Honorary Professor, Beijing University, 2005
  30. Kyushu University, 2005
  31. Moscow State University, 2006
  32. Aristotle University of Thessaloniki, 2006
  33. Kazan Federal University, 2006
  34. Novosibirsk State University, 2006
  35. Honorary Professor, Zhejiang University, Hangzhou, 2007
  36. Honorary Professor, Shaanxi Normal University, Xi’an, 2007
  37. Special Honorary Professorship, Osaka Prefecture University, Sakai, 2008
  38. University of Patras, 2008
  39. Babeș-Bolyai University, Cluj-Napoca, 2008
  40. University of Basilicata, Potenza, 2008
  41. Taras Shevchenko National University of Kyiv, 2009
  42. Technion – Israel Institute of Technology, 2009
  43. University of Ljubljana, 2009
  44. City University of Hong Kong, 2010
  45. Queen's University Belfast, 2012
  46. Honorary Professor, Novosibirsk State University, 2012
  47. Honorary Professor, Xiamen University, 2012
  48. Honorary Professor, Jilin University, 2013
  49. Honorary Professor, Shanxi University, 2013
  50. University of Oxford, 2014
  51. Macau University of Science and Technology (MUST), 2015
  52. University of Málaga, 2015
  53. Honorary Professor, Kyushu University, 2016
  54. Honorary Professor, China Pharmaceutical University, 2016
  55. Honorary Professor, Wuhan University of Technology, 2016
  56. Institute of Chemical Technology, Mumbai, 2017
  57. University of Cambridge, 2017
  58. New York University, 2017
  59. University of Bucharest, 2018
  60. University of Vienna, 2019
  61. University of Chemistry and Technology, Prague, 2019

Kitoblar

| ]
  • Lehn, Jean-Marie. Supramolecular Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH, 1995-yil aprel. ISBN 978-3-527-29311-7. 

Maʼlumotnomalar

| ]
  1. „Jean-Marie Lehn – Curriculum Vitae“. NobelPrize.org. Nobel Media AB (2018). Qaraldi: 10-oktyabr 2018-yil.
  2. „Jean-Marie Lehn – Biographical“. NobelPrize.org. Nobel Media AB (2018). Qaraldi: 10-oktyabr 2018-yil.
  3. „Reliance Innovation Council India – Raghunath Mashelkar – Mukesh Ambani – Jean-Marie Lehn – Robert Grubbs – George Whitesides – Gary Hamel – William Haseltine“. www.ril.com. 2015-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-iyul 2015-yil.
  4. „Boulez: Fragment d'une ébauche“ (de). Universal Edition. Qaraldi: 28-avgust 2020-yil.
  5. Lehn, Jean-Marie (24-dekabr 2000-yil). „Interview“ (PDF). Advanced Materials. 12-jild, № 24. 1897-bet. Qaraldi: 31-mart 2019-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  6. Masood. „Islam's reformers“. Prospect (22-iyul 2006-yil). — „It is a scene I won't forget in a hurry: Jean-Marie Lehn, French winner of the Nobel prize in chemistry, defending his atheism at a packed public conference at the new Alexandria Library in Egypt.“. Qaraldi: 19-may 2013-yil.
  7. „Jean-Marie P. Lehn“. www.nasonline.org.
  8. „Jean-Marie Pierre Lehn“. American Academy of Arts & Sciences.
  9. „J.M. Lehn“. Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. 8-fevral 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-fevral 2016-yil.
  10. „APS Member History“. search.amphilsoc.org.
  11. „Pour le Mérite: Jean-Marie Lehn“. www.orden-pourlemerite.de (2018). 2022-yil 10-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-aprel 2019-yil.
  12. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named formemrs
  13. „Reply to a parliamentary question“ (olmoncha). Qaraldi: 27-noyabr 2012-yil.
  14. „Gutenberg Lecture Award to Nobel Laureate Jean-Marie Lehn“. Mainz: Gutenberg University (16-may 2006-yil). 2022-yil 10-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-yanvar.
  15. „ISA Medal for Science 2006 to Jean Marie Lehn“. unibo.it. Bologna: University of Bologna (4-aprel 2006-yil). Qaraldi: 10-oktyabr 2018-yil.
  16. „Jean-Marie Lehn“. usias.fr (2018). Qaraldi: 13-oktyabr 2018-yil.
  17. „Honorary Doctor Jean-Marie Lehn“. www.utwente.nl. 2016-yil 6-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-oktyabr 2016-yil.
  18. „Heriot-Watt University Edinburgh & Scottish Borders: Annual Review 2004“. www1.hw.ac.uk. 13-aprel 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-mart 2016-yil.
  19. „Jean-Marie Lehn Doctor Honoris Causa“. University of Bucharest (2018). 31-mart 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 31-mart.
  20. „Encaenia and Honorary degrees 2014“. ox.ac.uk (2014). Qaraldi: 30-mart 2019-yil.
  21. „Honorary Degrees 2017“. cam.ac.uk (2017). Qaraldi: 30-mart 2019-yil.
  22. „Ehrendoktorat Jean-Marie Lehn“. chemie.univie.ac.at (2019). Qaraldi: 30-mart 2019-yil.
  23. „J.-M. Lehn receives honorary doctorate from UCT Prague“. University of Chemistry and Technology, Prague (26-iyun 2019-yil). Qaraldi: 21-iyul 2019-yil.

Qoʻshimcha oʻqish

| ]
  • Lowey, Mark. „Take time for science, says Nobel Prize winner“. Calgary Herald (20-oktyabr 1987-yil), s. 17. Qaraldi: 20-may 2020-yil.
  • Salter, Rosa. „Molecular visionary“. The Morning Call (15-noyabr 1988-yil), s. 55, 56. Qaraldi: 20-may 2020-yil. continued on page 56

Havolalar

| ]
  • Jean-Marie Lehn publications indexed by Google Scholar
  • Jean-Marie Lehn on Nobelprize.org including the Nobel lecture, 8 December 1987 Supramolecular Chemistry — Scope and Perspectives Molecules — Supermolecules — Molecular Devices

vikipediya, viki, kitob, kitoblar, kutubxona, maqola, o‘qish, yuklab olish, bepul, bepul yuklab olish, mobil, telefon, android, ios, apple, mobil telefon, kompyuter, veb, axborot Jean-Marie Lehn haqida, Jean-Marie Lehn nima? Jean-Marie Lehn nimani anglatadi?

Sizga ham yoqishi mumkin
Jean-Marie Lehn
0 javoblar

Izoh qoldiring

Munozaraga qoʻshilishni xohlaysizmi?
Hissa qoʻshishingiz mumkin!

Javob yozing

Majburiy maydonlar * bilan belgilangan